راهبرد ملی -|- nationalstrategyمزایا و معایب پول دیجیتال - راهبرد ملی -|- nationalstrategy

سید رضا سمائی

پول دیجیتال چیست؟

ارز یا پول دیجیتال “crypto currency ” یا digital currency ” ” اصطلاحا یک روش پرداخت الکترونیکی رمز دار است که به صورت غیر متمرکز ، انتقال وجه از یک شخص به شخص یا شرکت دیگر انجام می گیرد. این پول ها توسط بانک ها یا دولت ها منتشر و یا کنترل نمی شوند بلکه توسط کاربران آن با مکانیزمی که شرح داده می شود کنترل و امنیت داده می شوند.

خصوصیت ها و مزیت های پول های دیجیتال :

1. پول های دیجیتال غیر متمرکز هستند یعنی این پول ها توسط دولت ها یا بانک های مرکزی حمایت یا پشتیبانی نمی شوند
2. در مقایسه با افتتاح حساب های بانکی نزد بانک ها، افتتاح حساب و یا ایجاد اکانت برای پول های دیجیتال بسیار آسان است
3. ماهیت بی نام بودن اکانت های پول های دیجیتال تفاوت بسیار معنی داری با حساب ھای بانکی دارد.
4. شفافیت معاملات در انتقال پول های مجازی ، خصوصیت منحصر به فردی به این نوع عملیات مکالی داده است که آنرا از پولهای معمولی متفاوت می کند . در این نوع تبادل وجه مجازی، هر اکانت به معاملات خود ناظر است و بر کل عرضه تبادلات مجازی می تواند ناظر باشد.
5. انتقال سریع و بدون وقفه وجه به حساب شخص دیگران عضو در شبکه
6. معاملات در فضای مجازی برگشت ناپذیر و بی نام هستند و این خصوصیات نیز از ویژگی هایی است که نوع معاملات را با پول های معمول متفاوت می سازد.

 معایب پول های دیجیتال:

۱. درجه پذیرش : خیلی از افراد اطلاعی از ارزهای دیجیتال ندارند. ولی کم کم بر تعداد افراد و شرکت ها برای استفاده نوع معاملات اضافه می شود. هرچند اکنون این لیست بسیار کم است ولی انتظار می رود روز به روز بر تعداد آن اضافه شود.

۲. نوسان های در معاملات مجازی: ارزش کل معاملات مجازی در چرخش هنوز بسیار کم بوده و معاملات کوچک هنوز بر قیمت آن در بازار تاثیر دارد.

۳. لزوم توسعه و بهینه نمودن نرم افزار ها: هر چند مکانیزم معاملات مجازی بر اساس اصول ریاضی و کامپیوتری حرفه ای طراحی گردیده است ولی هنوز جا دارد که پیشرفته تر و آپشن های دیگری نظیر بیمه نمودن معاملات نیز اضافه گردد. به عبارتی این دست از معاملات هنوز در حال رشد و رسیدن به بلوغ می باشد.

نمونه ایی از معاملات مجازی – بیت کوین

شکل گیری بیت کوین از افساته های اینترنتی است. در سال ۲۰۰۸، فرد یا افرادی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو سندی را منتشر کردند که در آن به امکان پدیدآوردن طرح مفهومی بیت کوین پرداخته شده بود. ناکاموتو بحران مالی ۲۰۰۸، شکست ارزهای پشتیبانی شده توسط دولت ها، و فساد سیستم بانکداری فعلی را از جمله عوامل انگیزه بخش برای اختراع ارزی جدید ذکر کرده بود. امروزه بیت کوین را نوعی پول خالص تر می دانند که می تواند برای شهروندان عادی دنیای به هم پیوسته مان عمل کند و نه اینکه به عنوانی اهرمی توسط دولت ها برعلیه آنان مورد استفاده قرار گیرد.

در سال ۲۰۰۹، ناکاموتو اولین برنامه کاربردی بیت کوین را منتشر کرد و در ضمن، نخستین بیت کوین ها را برای به چرخه افتادن این پول مجازی “استخراج ” کرد. سپس فقط کافی بود حرف بیت کوین بر سر زبان ها بیفتد تا ویروس وار در دنیا پخش شود.

پول های دیجیتال متنوعی در جهان وجود دارند و همه آن ها دارای شباهت ها و تفاوت هایی می باشند. از مشهورترین ارزهای دیجیتال می توان به بیت کوین، مونورو، اتریوم بایت کوین و غیره اشاره کرد. لازم به توضیح است هر یک از ارزهای دیجیتال دارای تفاوت هایی در شکل اجرا می باشند و در اینجا صرفا” به چگونگی عملکرد بیت کوین پرداخته می شود.

اکانت یا حساب بیت کوین چگونه ایجاد می گردد؟

ابتدا باید حساب بیت کویینی توسط متقاضی افتتاح گردد. بدین منظور مراحل ذیل باید صورت پذیرد:

1. متقاضی ابتدا باید نرم افزار مربوطه را بر روی کامپیوتر شخصی یا موبایل خود نصب نماید. این اپلیکیشن تمامی تراکنش های متقاضی را نشان خواهد داد.
2. باید نسبت به خریداری بیت کویین از فروشندگان بیت کویین اقدام نمود. هر بیت کویین در هر روز برابر با مقدار مشخصی از ارزهای معتبر نظیر دلار یا یورو می باشند. در این مرحله باید از طریق بانک های کارگزار نسبت به انتقال ارز دلار یا یورو به حساب های فروشندگان بیت کویین اقدام نمود.
3. وقتی ارز بیت کوین در حساب نمایان شد می توان نسبت به خرید کالا یا خدمات از بازارهای بین المللی اقدام نمود البته می توان نسبت به فروش یا خرید بیت کوین همانند مکانیزم بازارهای سهام اقدام نمود.

بیت کوین چگونه کار می کند؟

بیت کوین (BitCOin) یک واحد پول مجازی است که تماما در فضای اینترنت قرار دارد و از سیستم رمز نویسی خاصی استفاده می کند که باعث می شود بدون نیاز به نهاد مرکزی (مانند بانک مرکزی) و کاملا مستقل فعالیت کند. برای فهمیدن چگونگی عملکرد بیت کویین به این مثال توجه کنید:

یک اتاق شیشه ای بزرگ را در نظر بگیرید. داخل اتاق یک سری صندوق های کوچک شیشه ای وجود دارد که می توان داخل آن ها را دید. این صندوق های شیشه ای حساب بیت کوین افراد مختلف است. هر صندوق یک عدد منحصر به فرد دارد که بتوان با استفاده از آن به هر کسی که مایل باشید آدرس صندوق خاصی را در اتاقی بدهید. هر صندوق علاوه بر این عدد منحصر به فرد، یک قفل و یک شکاف برای واریز پول به آن دارد (می توان از شکاف به داخلی صندوق پول ريخت ولی نمی توان بدون داشتن کلید از صندوق پول برداشت کرد).

از آنجایی که صندوق ها شیشه ای هستند می توان موجودی داخل هر صندوقی را دید. فرض کنید که یک نفر می خواهد مبلغی را از یک صندوق به صندوق دیگری واریز کند. ابتدا باید وارد اتاق شود و با کلیدی که دارد صندوق خودش را باز کند، مبلغ را بر دارد و به صندوق دیگر بریزد. از آنجایی که ابتدا گفتیم کل اتاق شیشه ای است پس همه ی افراد می توانند شاهد این ماجرا باشند. به همین خاطر است که تمام تراکنش های مالی بیت کوین قابل رویت هستند. این مسئله باعث شده که هیچ گونه کلاه برداری در واریز یا انتقال وجه نتواند شکل بگیرد.

در سیستم بیت کوین مبلغ هر حساب یا همان صندوق و همچنین هر تراکنش که انجام می شود برای همه قابل رویت است. تنها نکته ای که پنهان است آن است که هر صندوق مربوط به چه کسی است. چون بر خلاف سیستم بانکداری متداول که حساب ها به نام اشخاص ثبت می شوند در اینجا فقط کسی که کد مربوط به برداشت از صندوق (یا در مثال ما همان کلید) را دارد صاحب حساب است. این نکته باعث می شود که برخی از بیت کوین برای انجام تراکنش های غیر قانونی استفاده کنند.

چه کسی یا کسانی بیت کوین را کنترل یا نظارت می کنند؟

هیج سازمان یا شخصی بیت کویین را کنترل یا نظارت نمی کنند. تمامی معاملات و استخراج و صدور بیت کویین های جدید توسط اعضا (blockchain) مدیریت می شود و تغییر پروتکل های بیت کویین بدون تایید و موافقت اعضا امکان پذیر نمی باشد.

 قیمت بیت کوین چگونه تعیین می شود؟

قیمت بیت کویین با عرضه و تقاضا بین کویین در بازار تعیین می شود. وقتی تقاضا برای بین کویین افزایش یابد قیمت ان نیز افزایش خواهد یافت و وقتی تقاضا کاهش یابد قیمت نیز کاهش می یابد. بدین منظور محدودیت درعرضه بیت کویین وجود دارد و تعداد کل بیت کویین هایی که می شود استخراج نمود ۲۱ میلیون بیت کویین هست که می توان تا سال 2145استخراج و عرضه نمود.

ریسک ها و تبعات استفاده از پول دیجیتال:

اگر سیستم بیت کوین کمی آشوب طلبانه به نظر می رسد، باید گفت واقعا هم این طور هست. بیت کوین روشی است برای دور زدن روش های مرسوم که متضمن نظارت دولت و دستکاری عرضه پول توسط ان است. با بیت کوین افراد می توانند وارد شرط بندی آنلاین شوند بی آنکه دولت ها حرفی برای گفتن داشته باشند. بیت کوین هسته اصلی سایت Silk Road بود که یک بازار سیاه از جمله برای خرید داروهای غیرقانونی به شمار می رفت. یا سایت The Armory که در آن می توان انواع سلاح ها را با زحمت کم خرید سایت Black Market Reloaded هم هست که امکان خرید هر چیز قابل تصوری از سرویس ها گرفته تا محصولات را دارد.

تصور کنید که برخی افراد بدطینت بتوانند با استخدام آدم ربا یا تک تیر انداز و پرداخت هزینه آن با بیت کوین، به طور ناشناسی اقدام به کارهای خلاف قانون کنند و ضمن رسیدن به اهداف شوم شان، از معرکه سالم در بروند. با بیت کوین و کمی تحقیق، احتمالا شما می توانید هر کسی را برای انجام کار مورد نظرتان، خوب یا بد، استخدام کنید. اگر کسی در کار جاسوسی باشد هم بیت کوین راه مناسب برای خرید اسناد و پرداخت به صورت ناشناس را فراهم می کند.

ناشناس بودن نسبی در سیستم بیت کوین، اجازه می دهد افراد از زیر مالیات نیز بگریزند. معمولا مخفی کردن دارایی ها در حساب های خارج از کشور کار سختی بود ولی حالا چطور؟ با بیت کوین می توان به سادگی میلیون ها دلار دارایی را در یک کیف پول الکترونیکی مخفی کرد، دور از نظر مالیاتچی ها و همیشه در دسترس. مسلم است که دولت ها هر کاری می کنند تا شهروندان از پرداخت مالیات نگریزند و مبارزه با حیات خلوت آنلاین یا اینترنت سیاه نیز در همین راستا مورد نظر آنها است. با وجود این جنبه های سیاه و البته نوسانات شدید، بیتکوین به زندگی خود ادامه داده و بسیاری از اقتصاددان ها و صاحب نظران را با این شگفتی روبرو کرده که در آینده چه اتفاقی برای آن رخ خواهد داد؟

در ایران قانون تاکنون اظهار نظری در خصوص قانونی و یا غیر قانونی بودن بیت کویین نکرده است که می طلبد. شواری عالی مجازی در این زمینه بررسی های خود را انجام دهد. هر چند شنیدها حاکی از آن است که برخی از شرکت های سوئدی پس از تحریم های ایالات متحده آمریکا علیه کشورمان درخواست دادند که آماده همکاری و سرمایه گذاری در کشورمان هستند اما مکانیزم انتقال وجه را از طریق مکانیزم بیت کویین اعلام نموده اند.

سید رضا سمائی