راهبرد ملی -|- nationalstrategyکرونا ، آمریکا و چین ، مناسبات بین دو بازیگر نظام بین الملل امریکا و چین در مدیریت کرونا

کرونا ، آمریکا و چین سه کلید واژه هستند که بیشترین کاربرد را در مباحث نظری مختلف و متعارض از سوی صاحبان و پیروان رهیافت‌های کلان و خرد^[1] پس از شیوع بیماری کرونا مطرح و در خصوص تاثیرپذیری نظم و نظام بین‌المللی با محوریت مناسبات چین و امریکا از این بیماری ارائه شده است.

برونداد این مباحث در سه سناریوی؛ برون‌رفت موفق غرب از این بحران، فروپاشی نظم لیبرال غربی و تصاحب رهبری توسط چین خلاصه می‌شود.

صرف نظر از اختلاف نظر مطرح بین صاحب‌نظران، همگی اذعان می‌دارند که نظم و نظام بین‌المللی از نظر ساختاری، کارگزاری و نوع تعامل بین بازیگران از کرونا کم و بیش تاثیر پذیر خواهد بود، و همگی در خصوص تغییر در نوع تعامل بین بازیگران و چرخش قدرت به سمت شرق اتفاق نظر دارند.

بررسی همه ابعاد و دلایل آنها در این رابطه خارج از بحث مقاله حاضر است.

آنچه در این نوشتار مورد مداقه قرار می گیرد، چگونگی این تاثیر بر رهبری جهان، نوع و ماهیت تعامل بازیگران اصلی و فرعی نظام بین الملل است.

به همین دلیل، تمرکز نگارنده بر مناسبات بین دو بازیگر اصلی نظام بین الملل، یعنی امریکا و چین با عنایت به پیوستاری از مؤلفه‌های رهبری، همکاری بین المللی و پرهیز از ناسیونالیسم در مدیریت کرونا خواهد بود.

کرونا ، آمریکا و چین

رهبری جهان در پسا کرونا

هرچند در سال 2017 موضوع شیوع کرونا در میان نبود اما در کمتر از سه سال و در سال اخر ریاست جمهوری ترامپ کرونا به یک چالش جدی امریکا با چین مبدل شد.

ترامپ با شعار «اول امریکا» در سال 2017 به کاخ سفید راه یافت. اقدامات او در مقام ریاست جمهوری امریکا^[2] ضربات سهمگینی از قبل بر پیکر نظم لیبرالی خود ساخته امریکا وارد ساخته بود.

به باور جفری ساچس، استاد «دانشگاه کلمبیا، تضعیف چندجانبه‌گرایی، سیاست آگاهانه و عامدانه امریکا تحت ریاست جمهوری ترامپ است.» سیاست «اول امریکا» در واقع همان برترپنداری، استثناگرایی و ناسیونالیسم امریکایی است.

از نظر تیم امنیتی ترامپ آنچه که حائز اهمیت است، تمامیت‌خواهی امریکا به بهایی ضرر کامل دیگران در سطح جهانی است.

در این رویکرد قوانین و مقررات بین المللی در صورت تضاد با منافع امریکا بی ارزش هستند^[3].

برآیند اقدامات تیم ترامپ (امریکا) در کوتاه مدت و در سطح ملی و بین المللی، تحلیل و تنزل جایگاه قانون گرایی و نهادگرایی، نادیده انگاشتن حق و حقوق سایرین، منفعت طلبی و تشدید رقابت و واگرایی بوده است.

شیوع ویروس کرونا و موضوع در سطح جهانی بخصوص در میان بودن چین باعث تشدید این روند شده است.

شیوع کرونا در جهان

کرونا ، آمریکا و چین

شیوع کرونا در جهان

ویروس کرونا در دسامبر 2019 در چین مورد شناسایی قرار گرفت. و در کمتر از سه ماه آمریکا درگیر ان شد.

مقامات چینی اطلاعات مکتسبه خود را در این رابطه در سوم ژانویه 2020 به سازمان بهداشت جهانی اطلاع دادند و همچنین با دانشمندان امریکایی در این زمینه تشریک مساعی کردند.

ترامپ از این تاریخ، به مدت 70 روز، مدام چینی‌ها را به خاطر نوع مقابله، برنامه و کارهای های سخت آنها در مبارزه با ویروس کرونا مورد ستایش قرار داد.

او همچنین در این مدت نسبت به هشدارهای مکرر مقامات اطلاعاتی و بهداشتی امریکا بی‌توجهی کرد و نسبت به منع پروازها از مقصد چین تردید داشت^[4].

علاوه بر این، ترامپ در ابتدای بحث ورود کرونا به امریکا، آن را جدی نگرفت و حتی در مصاحبه‌های خود تلفات ناشی از کرونا را با حالت تمسخرآمیزی به مراتب کمتر از آنفولانزا و حوادث رانندگی قلمداد می کرد.

او استدلال می کرد که نباید هزینه درمان بیش از درد ناشی از خود بیماری باشد^[5].

وی پس از شیوع بیماری و جدی شدن خطر آن در امریکا از موضع قبلی خود عقب‌نشینی کرد و حالت فوق العاده اعلام کرد.

امریکا در حال حاضر بدلیل بی‌تدبیری ترامپ، کمبود فاحش تجهیزات درمانی و نظام بهداشتی پول محور آن از نظر تعداد مبتلایان و قربانیان ویروس کرونا در جهان با فاصله زیادی از سایرین در صدر قرار دارد^[6].

دولت ترامپ، دمکرات ها، چین و سازمان بهداشت جهانی را مسبب این وضعیت امریکا معرفی می کند.

دمکرات‌ها 

دمکرات ها

ترامپ برخلاف نظر عمومی مردم  امریکا در تلاش است^[7] تا از ویروس کرونا 0که ان را ویروس وارداتی از چین می نامد ) و پیامدهای ناگوار آن به مثابه سلاحی برای شکست دمکرات‌ها در انتخابات آبان ماه استفاده ‌کند.

اردوگاه تبلیغاتی ترامپ علیه بایدن با شدت تمام ادامه دارد. او در آخرین کلیب تبلیغاتی خود بایدن را «حامی چین^[8]» معرفی می‌کند یا اینکه متهم به مخالفت با منع مهاجرت از تمام جهان می نماید^[9].

او توئیت می زند که «امروز مردم شغلشان را به خاطر نانسی دیوانه و چاک شومر گریان و چپ گراهای افراطی، یعنی دمکرات های بی خاصیت از دست می دهند. از طرفداران راست‌افراطی و مسلح خود می‌خواهد علیه فرمانداران دمکرات موافق ادامه قرنطیه و فاصله گذاری اجتماعی تظاهرات و شورش نماید و ایالت ها در دست آنها آزاد نمایند.»

دمکرات‌ها نیز ترامپ را فردی دیوانه، شورشی، ناتوان، فاسد، خطرناک، قاتل و جنایتکار جنگی خطاب می کنند^[10].

دمکرات‌های مجلس نمایندگان برغم مخالفت همتایان جمهوریخواه و تهدید ترامپ، وتوی بسته کمکی سه تریلیون دلاری را تصویب کردند.

مهاجرین 

مهاجرت به امریکا

موضوع مهاجرین و ناسیونالیسم در غرب به دو روی یک سکه تبدیل شده است.

ویروس کرونا همبستگی موجود بین این دو موضوع را بیش از گذشته نموده و باعث تشدید فعالیت نئونازی ها و ملی گراها در امریکا و اروپا شده است.

از منظر ناسیونالیست و نژادپرستان امریکای مهاجرین که عموما رنگین پوست هستند، ناقل ویروس کرونا و عامل بیکاری آنها است.

سیاست ها و اقدامات دولت ترامپ در بستن مرزها در امریکا علیه مکزیکی ها، منع صدور یا لغو گرین کارت و بازگرداندن مهاجرین به کشورهای متبوع خود سبب تشدید فضای خشونت و نژادپرستی علیه مهاجرین در امریکا و اروپا^[11] شده است.

ترامپ همچنین با اخراج اجباری مهاجرین مبتلا به ویروس کرونا به کشورهای مکزیک، هائیتی و گواتمالا، از سوی مخالفین خود متهم به صدور کرونا به این کشورها شده است.

در امریکا فعالان جناح راست افراطی مانند جری فالول^[12] و یوهانه رایت^[13] چین و کره شمالی را در کانون ضدیت خود قرار داده اند. این افراد همانند دولت ترامپ، ویروس کرونا را ویروس چینی می نامند.

کرونا ، آمریکا و چین

سازمان بهداشت جهانی 

سازمان بین المللی بهداشت جهانی رهبری جهان در پسا کرونا

سیاست رئیس جمهوری امریکا از بدو ورود به کاخ سفید بی اعتمادی و تحدید قدرت سازمان های بین المللی بوده است.

تصمیم و اقدامات ترامپ علیه سازمان بهداشت جهانی در چارچوب سیاست های کلی وی و عدم اعتقاد به سازمان های بین المللی است.

گمانه زنی ها درخصوص دلایل اتخاذ چنین سیاستی از سوی ترامپ در زمان شیوع بیماری کرونا به شرح زیر است:

• راهبرد سیاسی و خط مش های غیر تخصصی این سازمان، با بودجه سالانه بیش از ۲ میلیارد دلار،
• ترامپ معتقد است که مدیریت این سازمان از سال ۲۰۱۵ همچنان تحت نفوذ سیاست های پکن قرار دارد و از اهداف اصلی خود دور شده است.
• مخالفت این سازمان با عضویت تایوان، برغم اصرار امریکا بر آن،
• مقصر جلوه دادن چین بدلیل ناتوانی دولت و نقص سیستم درمانی و اجتماعی امریکا در مقابل کرونا،
• ایجاد و نشر نوعی از تنفر جهانی علیه چین،
• کاخ سفید درصد انتقال تنش ها و منازعات داخلی امریکا به فضای بین المللی و به خصوص اروپا که خود با درگیری ها و مشاجرات بسیاری روبه روست.

اقدامات ترامپ علیه سازمان بهداشت جهانی

• قطع کمک های مالی به ارزش 400 میلیون دلار در سال،
• ممانعت از صدور بیانیه گروه هفت در خصوص مبارزه با کرونا بدلیل عدم ذکر کرونای چینی،
• عدم حضور در نشست سازمان بهداشت جهانی که به طوری مجازی برگزار شد،
• ممانعت از صدور بیانیه وزراء گروه بیست، که خواستار هماهنگی بیشتر با محوریت سازمان بهداشت جهانی بود.
• عدم مشارکت در طرح جهانی تولید واکسن و داروی مورد نیاز برای مقابله با کرونا،

واکنش سایر کشورها

• فنلاند میزان کمک های خود را به این سازمان افزایش داد،
• مخالفت روسیه و فرانسه با چینی خواندن ویروس کرونا،
• رئیس جمهور آلمان نیز خواستار پرهیز از سیاسی کاری در مبارزه با کرونا شد،
• سازمان بهداشت جهانی و برخی از کشورهای اروپایی خواستار پرهیز از سیاسی کاری در این رابطه،
• حمایت استرالیا و مخالفت فرانسه با طرح تحقیق بین المللی در خصوص منشاء کرونا،
• رد ادعای پمپئو وزیر امور خارجه امریکا مبنی بر وجود ارتباط بین ویروس کرونا و 5 جی چین توسط سازمان بهداشت جهانی،

در قسمت بعد به واکنش چین، اروپا و همکاری های بین المللی اشاره شده و موضوع افول رهبری امریکا مورد مداقه قرار می گیرد.

ادامه دارد…..

پینوشت 

[1] . دیدگاه های نظری کلی در قالب رهیافت های محافظه کار (لیبرال و راهبردی)، اصلاح طلب ، انتقادی، انتقالی

[2] . از جمله خروج از پیمان پاریس و برجام، بخشش سرزمین فلسطینی ها و جولان به رژیم صهیونیستی، نابودی و گرسنگی مردم یمن.

[3] . البته ترامپ از سوی افرادی مانند رئیس جمهور برزیل، نتانیاهو و بن سلمان همراهی می‌شود.

[4] . ترامپ طبق معمول در توئیتی منتقدین خود را افرادی مفلوج، دروغگو و فریبکار خواند و مدعی شد که من از اواخر ژانویه پروازها از مقصد چین را ممنوع کردم.

[5] . We cannot let the cure be worse than the problem itself.

[6] . Hillary Clinton: He did Promise America first.

[7] . در آخرین نظرسنجی پیو، 65 درصد مردم امریکا معتقدند که ترامپ در مقابله با کرونا خیلی کند و آهسته بوده است. و اکثریت مردم نیز بر این باورند که ترامپ در ارائه حقیقت و واقعیت ضعیف عمل کرده است. حدود 81 درصد مردم امریکا خواهان در خانه ماندن هستند. در این نظرسنجی نیز 66 درصد مردم امریکا نگران زود برچیدن دستور قرنطینه هستند. رویترز: پیشتازی بایدن در ایالت های کلیدی نشان میدهد که بایدن از ترامپ پیشی گرفته و آراء او 45 در مقابل 39 درصد است. ایالت های فلوریدا، میشگان، پنسیلوانیا و ویسکانسین در سال 2016 از ترامپ حمایت کردند و ترامپ در برخی از این ایالت ها تنها دو درصد بیشتر از کلینتون رای آورد.

پینوشت2 

[8] . »Biden Stands up for China«

[9] . در حالیکه بایدن خواستار اقدامات بیش از منع مسافران شده بود.

[10] . جی اینسلی فرماندار واشنگتن:«بیانات  رئیس جمهور مشوق فعالیت‌های غیرقانونی است… سخنان تند و دیوانه‌وار او و فراخواندن مردم به آزاد کردن ایالت‌ها می‌تواند به خشونت منجر شود.

رهبران سیاسی باید با قدرت علیه فراخوان شورش توسط رئیس جمهور حرف بزنند.» الیوت انگل رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان: رئیس جمهور حقیقت را از مردم مخفی می‌کند.

آیانا پریسلی نماینده مجلس نمایندگان: اقدامات غیر مسئولانه ترامپ در مقابله با کرونا مانند جنایت جنگی است.» بایدن ترامپ را متهم به کم کاری و عدم توجه به هشدارهای جامعه اطلاعاتی نمود و گفت جامعه اطلاعاتی امریکا شش بار هشدار داده است که مشکل بزرگی در راه است و ما باید برای آن کاری بکنیم. اما رئیس جمهور به این هشدار ها توجهی نکرد و فرصت زیادی را از دست داد و این تاخیر کارهایی را که ما می توانستیم انجام دهیم، کاهش داد. آدام شف رئیس کمیته اطلاعات مجلس در مصاحبه با شبکه ان.بی.سی: بیش از 50 هزار امریکایی بدلیل بی کفایتی ترامپ کشته شدند چون سنا در برکناری ترامپ از قدرت در جریان استیضاح در ماه فوریه شکست خورد. ما تا انتخابات نمی دانیم که ترامپ چه میزان ویرانی بوجود خواهد آورد. سناتور وارن؛ ترامپ فاسدترین رئیس جمهور تاریخ مدرن امریکاست.

[11] . در شرق و جنوب اروپا در کشورهای چون مجارستان، ایتالیا و در آلمان، این وضعیت روندی فزآینده دارد، حتی در برلین با نصب پلاکارد در دروازه براندنبورگ خواستار اخراج مهاجران شده‌اند.

[12] . Jerry Falwell jr.

[13] . Joanne Wright