">

سیاسی و روابط بین الملل

مروری کوتاه بر برخی راهبردهای آمریـــکا در منطقه

تقابل با ایران یکی از  مهمترین سیاست های راهبردی آمریکا در سال های  میلادی  2015-2016 بود . موضوع پرونده  هسته ای (برجام)، ایجاد چالش های امنیتی برای ایران در منطقه بااستفاده از ابزار  نظامی؛ جنگ های نیابتی و حمایت از گروه  های افراطی در سوریه و عراق، اقتصادی؛ پایین  نگاه داشتن  قیمت  نفت با  استفاده صادارت نفتی به خصوص به کانادا و کاهش واردات نفت از  خاورمیانه و عملیات روانی ایران هراسی و اسلام گریزی، بوده  و از  مهار دوگانه تهدید علیه تهدید بهره برده است.

21 ژانویه 2017 10:08

الف) هدف راهبردی آمریکا در قبال ایران

آمریکا کوشید با فرسایش انرژی ساختن ج.ا.ا در معادلات امنیتی منطقه، مانع دست یابی ایران به جایگاه برتر در منطقه (مطابق سند چشم­ انداز 20 ساله کشور) شود. از این­ رو، آمریکا بخشی از ظرفیت خود را در زمینه تولید و گسترش چالش در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران به کار گرفت و هم­زمان در جهت جدّیت بخشیدن به نقش ایران در تحولات پیرامونی، سرمایه­ گذاری کرد.

آمریکا کوشید در سال 2016 موضوع برجام را یکی از مهمترین دست آورد اوباما نشان دهد و رژیم صهیونیستی را راضی سازد که این موضوع امنیت آنان را به خطر نیانداخته و بلکه در تضمین امنیت آنها گام برداشته است.

ب) بخشی از رویکردهای سیاست خارجی  آمریکا در منطقه سال های 2015 – 2016

آمریکا برای پیش­برد هدف بالا، از ظرفیت سیاسی ـ دیپلماسی در جهت مدیریت رویکردهای کلان جمهوری اسلامی و تعمیق چالش ایران با کشورهای پیرامونی، از ابزارهای نظامی، میدانی و عملیات روانی برای گسترش حوزه­ های درگیری و چالش­ های منطقه ­ای جمهوری اسلامی ، بهره ­برداری کرد.

درک شدنی است که آمریکا با مسائل و پدیده­ های گوناگونی در معادلات جهانی و تحوّلات غرب آسیا مواجه گردید. رهبران کاخ سفید معتقدند که داعش با خلافت اسلامی، نظام ­های سیاسی منطقه را مورد هدف قرار داده و ماهیت ج.ا.ا و ظرفیت جبهه مقاومت نیز نظام‌های هم­ پیمان با آمریکا در منطقه را تهدید می‌کند. بر اساس این باورها، منافع آمریکا در منطقه­ غرب آسیا از رهگذر این چالش‌ها با مخاطره جدّی روبرو گردید. راهبرد امنیتی آمریکا در مقابله با چالش‌های یاد شده مبتنی بر مهار دوگانه یا استفاده­ ابزاری از ظرفیت تهدیدات در جهت خنثی سازی تهدید دیگر، شکل­ گرفت.

انتظار می رود ادامه تهدیدات سخت و نرم سی سال گذشته با رویکرد جدید در دوره ترامپ و مطابق با تحولات منطقه ادامه یابد.

ج) روش‌های اجرایی

پاره‌ای از روش‌هایی که طی دو سال گذشته دولت آمریکا برای تحقق اهداف فوق در منطقه برگزیده :

  • اتخاذ سیاست‌های شناور، متناسب با وضعیت صحنه و قدرت بازیگری دیگر نیروهای فعّال در منطقه؛
  • اهتمام به نقش نیابتی هم­ پیمانان منطقه ­ای و پرهیز از پرداخت هزینه­ های مادی و معنویِ جنگ در این کشور؛
  • فرسایش ظرفیت­ مجموعه بازیگران منطقه­ای از رهگذر ادامه جنگ و تقابل طایفی؛
  • دامن زدن به اسلام­ هراسی با استفاده از خشونت­ های جاری در کشورهای بحرانی منطقه؛
  • ائتلاف­ سازی علیه جبهه مقاومت و تشویق به تشکیل واحدهای نظامی نامتقارن و ارتش مشترک عربی؛
  • آموزش واحدهای نظامی به­ اصطلاح میانه­ رو در سوریه که از سوی مقامات امنیتی آمریکا برای مبارزه با ارتش و نیروهای هوادار نظام این کشور در دستور کار قرار گرفته بود.
  • استفاده از حربه نفت در خاورمیانه با کاهش واردات نفت از  منطقه و افزایش صادرات نفتی خود به منظور پایین نگه داشتن  قیمت منابع  تجدید ناپذیر در جهت ضربه پذیر  نمودن منابع  مالی ایران؛

د) جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

در یک جمع­ بندی کوتاه از مجموعه اقدامات و رویکردهای دولت آمریکا می­ توان این‌گونه نتیجه­ گیری کرد:

  • کاخ سفید در پایان دوره ریاست ­جمهوری اوباما آماد­گی لازم برای تحرک نظامی سنگین در منطقه (چه به ابتکار خود یا ناشی از برخوردهای ناخواسته با سایر قدرت­ های منطقه­ ای و فرامنطقه­ ای) را ندارد، این مسأله به اتخاذ رویکردهای احتیاط ­آمیز آمریکا در معادلات منطقه در روندهای آینده کمک شایانی خواهد کرد.
  • آمریکا از گسترش پایگاه اجتماعی جریان­ های افراطی به­ ویژه داعش در کشورهای هم­ پیمان عرب خود که عمده ­ترین تأمین ­کنندگان انرژی جهان محسوب می ­شوند، نگران است.
  • اگر چه دولت آمریکا به هم­گرائی عراق با جمهوری اسلامی در معادلات منطقه ­ای انتقاد دارد ولی، در چارچوب نگاه راهبردی خود از نظام سیاسی این کشور حمایت می­کند، آمریکا نظام سیاسی عراق را دستاورد تلاش­ های خود در 12 سالِ گذشته می­ داند، مقامات بغداد نیز در این دوره رویکرد نسبتاً متوازنی را در قبال آمریکا اتخاذ کرده ­اند.
  • دولت آمریکا هم­چنان در جهت تقویت زیر ساخت­ های نظامی اهل سنت در عراق گام برمی­دارد، در نگاه راهبردی کاخ سفید، برخورداری اهل سنت معتدل عراق، به محدود شدن پایگاه گروه­ های افراطی اهل سنت کمک کرده و هم­زمان زمینه ­ساز توازن طایفه‌ای و شکل­گیری سه اقلیم در این کشور خواهد بود.
  • آمریکا به پرونده اکراد به عنوان ابزار مؤثری در مدیریت چهار کشورِ سوریه، عراق، ترکیه و ج.ا.ا نگاه می­کند، حمایت از کردهای سوریه و عراق و کمک به تکمیل روند اقلیم ­سازی اکراد در شمال سوریه، در تحولات آینده مورد تأکید کاخ سفید است. این رویکرد آمریکا در تعارض کامل با راهبرد ترکیه در سوریه قرار دارد.
  • آمریکا با هدف تغییرات ژئو پلیتیکی به دنبال ترسیم چشم اندازی جدید برای آینده جغرافیای منطقه مبتنی بر تقسیم یا تجزیه سرزمین­ های بحرانی با هدف افزایش مهار پذیری این مناطق و تقویت ضریب امنیتی رژیم صهیونیستی است.
  • رویکرد تقویت تسلیحاتی کشورهای عربی منطقه و برهم خوردن توازن به ضرر ایران از سوی آمریکا و کشورهای قدرتمند اروپایی، هم­چنان در دستور کار قرار دارد، البته برخی از این اقدامات در چارجوب معادلات تجاری و فروش تجهیزات نسل قدیم پیگیری می شود.
  • مشروعیت ­بخشی به گروه­ های افراطی (به استثنای داعش و جبهه النصره) با اتخاذ راهبرد معتدل­ سازی این گروه­ ها در چارچوب آماده ­سازی مقدمات نظم جدیدی منطقه­ای و مقابله با رویکردهای جمهوری اسلامی ایران و جبهه مقاومت در دستور کار آمریکا قرار دارد.
  • انتظار می رود آمریکا در دوران جدید با توجه به رویکرد خاص سیاسی و امنیتی جمهوری خواهان ، توجه بیشتری به گروه های معاند همچون سازمان منافقین که دامنه تهدیدات نرم و سخت را دارند، بنماید.
  • حفظ ساختار حاکم بر برجام و تغییر مفاد تعهدات آمریکا در راستای عهد شکنی آمریکا و حفظ تعهدات ایران در برجام در دوره ترامپ.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.