راهبرد ملی -|- nationalstrategyبایگانی‌های راهبرد - راهبرد ملی -|- nationalstrategy

فرهنگ به مثابه قدرت نرم و عامل انسجام اجتماعی عمل می کند. تزلزل در آن موجب بازماندن از اهداف عالیه می شود. لذا تثبیت قدرت فرهنگی و اخلاقی در سطح وسیع ملی بین نخبگان و مردم عادی و البته تزلزل در باورهای نخبگان دشمن و به تبع آن مردم آن جوامع نیز باید یکی از اهداف کشور پیشران تمدن و نظم نوین اسلامی در ساخت درونی قدرت باشد. دکتر محمد علی رنجبر در قسمت پایانی مقاله خود با طرح موضوع تثبیت قدرت فرهنگی و اخلاقی در کشوران پیشران، راهبرد ابتدایی شکل گیری تمدن نوین اسلامی در ابعاد پدافندی و آفندی در این حوزه را اشاره می کند.

برای تقوت ساخت درونی قدرت باید در حوزه اقتصاد نیز توانمند گردید و توانمندی در این حوزه منوط به توجه به همه ابعاد پدافندی و آفندی آن است در ادامه دکتر محمد علی رنجبر به بخشی از مهمترین راهکار های تقویت بنیه اقتصادی و مالی کشور پیشران در برابر دشمن اشاره دارد.

لازمه تقویت قدرت نظامی- امنیتی، تقویت بنینه دفاعی یا پدافندی و تهاجمی یا آفندی است. همانطور که باید روزنه های نفوذ نظامی و امنیتی دشمن شناسایی شود، باید روزنه های نفوذ به قلب دشمن را نیز شناسایی کرده و از حیث ژئوپولیتیکی و ژئواستراتژیکی، برای کشور پیشران، عمق استراتژیک ایجاد کرد. دکتر محمد علی رنجبر در قسمت سوم یادداشت خود به بخشی از مهمترین راهکار های تقویت بنیه دفاعی و امنیتی کشور پیشران در برابر دشمن اشاره دارد.

راهبرد ابتدایی روشی برای تحقق تمدن نوین اسلامی، ساخت درونی قدرت، آنهم در تمامی عرصه ها در سطح کشور پیشران تمدن نوین اسلامی یعنی ایران است. دکتر محمد علی رنجبر استاد دانشگاه در قسمت دوم یادداشت به راهبرد ابتدایی و راهکارهای تحقق تمدن نوین اسلامی پرداخته و پس از بیان چیستی راهبرد ابتدایی راهکارهای دست یابی به ساخت درونی قدرت بر اساس سنجه های اولویتی در مقام تزاحم تکالیف را تشریح می نماید.

رسیدن به یک تمدن نوین اسلامی نیازمند نقشه راه است. ترسیم صحیح این نقشه مسلمانان را از آرمانزدگی و واقعگرایی متوهمانه بدور خواهد کرد. دکتر محمد علی رنجبر استاد دانشگاه در سلسله یادداشت هایی با پیشفرض قرار دادن طرح گام به گام راهبردی مقام معظم رهبری (دام ظله العالی) به این سئوال کلیدی پاسخ خواهد داد که راهبرد ابتدایی و راهکارهای عملیاتی برای تحقق تمدن نوین اسلامی چیستند؟ در قسمت اول به موضوع چیستی تمدن اسلامی پرداخته شده است. در قسمت های بعدی چیستی راهبرد ابتدایی و سپس راهکارهای دستیابی به راهبرد ابتدایی در قدرت نظامی و امنیتی، اقتصادی و فرهنگی ارائه می گردد

دوران تحریم و پسا تحریم دارای تفاوت های ماهوی معنا داری هستند. در دوران پسا تحریم تاب آوری ملی در ابعاد چهارگانه گفتمانی، ساختاری، کارکردی و رفتاری باید مورد توجه قرار گیرد. در این دوره نقش دروازه بانان افکار عمومی در حوزه های مختلف اهمیت ویژه ایی خواهد داشت. دکتر عرف طی یادداشت کوتاهی به شرایط پسا تحریم و چگونگی کارکرد و عملکرد ملی مردم و نظام به عنوان راهبرد کلان کشور می پردازد.

قسمت سوم از مقاله نگاهی به راهبرد امنیت منطقه ای ایران در غرب آسیا به تفصیل چگونگی همکاری های راهبردی ایران با سایر بازیگران برای رسیدن به منطقه ایی قدرتمند در خاورمیانه اختصاص دارد. باز تنظيم مناسبات در سطح بین المللی، تثبیت و صلح سازی، مشارکت و بازسازی، تقویت دولت های ملی، اعتماد سازی و قدرتمندسازی از نمونه پیشنهادات دکتر محمود یزدان فام از پژوهشکده مطالعات راهبردی است که برای این همکاری ها ارائه می شود. ایشان در بخشی از نتیجه گیری خود معتقد است با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی به عنوان یکی از مهم ترین بازیگران منطقه غرب آسيا در موقعیت و قدرتی خاص و منحصر به فرد خود در داخل کشور و نظام بین المللی قرار دارد نیازمند اقدام هوشمندانه و به موقع بیش از سایر بازیگران است .

اتخاذ راهبردها نیازمند رعایت الزاماتی است که ریشه در ارزش ها و نگرش ها دارند، برای اجرای الزامات راهبردی منطقه ای ایران، باید به اسناد بالادستی همچون قانون اساسی توجه کرد. قانون اساسی تکالیف مشخصی را در سیاست خارجی مشخص نموده است در صورت تعارض این تکالیف با واقعیت های منطقه ایی چه رویکردی باید اتخاذ شود؟ گفت و گو و اجماع ملی از دیگر الزامات راهبردی برای تامین منافع ملی و امنیت ملی است. تفاوت و تمایز سیاست ایران با نظرات و اجماع نخبگان داخلی چگونه حل و فصل می گردد؟ دکتر محمود یزدان فام از پژوهشکده مطالعات راهبردی در قسمت دوم این یادداشت، به سئوالات فوق پاسخ می دهد.

اصلی ترین کارویژه دولت های ملی، تأمین امنیت ملی است. به دلیل تاثیرات متقابل تحولات منطقه ایی بر امنیت ملی، دولت های ملی جدا از سطح ملی، ناگزیر به اقدام در سطح منطقه ای نیز هستند. جمهوری اسلامی ایران در منطقه پر آشوب خاورمیانه با مجموعه های امنیتی دیگری در ارتباط متقابل است. این مجموعه ها توانسته اند به لحاظ پیوندها و تأثیرات متقابل، بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران اثر گذشته و سیاست ها و اقدامات ایران را به شدت متاثر سازند. در سال های اخیر بروز تحولات گوناگون در سطح منطقه و بخصوص غرب آسیا و در خاورمیانه موجب پیچیدگی های خاص در مناسبات دولت ها با جمهوری اسلامی شده است، با این اوضاع این پرسش مطرح است که برای جمهوری اسلامی ایران، تأمین مؤثر و کم هزینه امنیت ملی خود در مواجهه با وضعیت بی سامان منطقه ای چه راهبردی می تواند مفید باشد؟ دکتر محمود یزدان فام از پژوهشکده مطالعات راهبردی طی سه قسمت به این پرسش پاسخ می دهد. در قسمت اول محیط راهبردی منطقه ای ایران به اجمال تشریح می شود .

تفکرراهبردی یا استراتژیک ، در محیط پر تحول و غیر قابل پیش بینی ، رویکرد مناسب «راهبری» به شمار می آید. این تفکر در محیط ، نیازمند بصیرت و فهم است و مبنای بصیرت ، محیط- و مبنای فهم ، قواعد بازی و چگونگی به کار گیری آنهاست و این مستلزم کشف شهودی زوایای نا شناخته فضاست تا ارزش ها تجلی پیدا کنند.این تفکرقادر است زمینه و شکل گیری و توسعه این بصیرت را فراهم سازد. در دو قسمت قبل؛ به پنج اصل از هفت اصل تفكر استراتژیك یعنی تناقض اندیشی دیدمان اندیشی، بداهه اندیشی ، زمان اندیشی و منابع اندیشی استراتژیک اشاره شد و هنر امام در بکارگیری آن با محوریت انقلاب اسلامی و سه گانه استقلال، جمهوریت و آزادی بیان گردید. خانم فاطمه خادم شیرازی استاد دانشگاه در قسمت سوم یادداشت و در ادامه با ذکر دو اصل دیگر بنام منابع انديشي- چرخه سعی و خطا اندیشی در تفکرات راهبردی امام خمینی (ره) به این نتیجه می رسد که تفکر راهبردی حضرت امام(ره) در حوزه انقلاب اسلامی در حقیقت تحقق همزمان عواملی بوده که در انتهای یادداشت به ان اشاره کرده است.

«تفکر استراتژیک» رهبر را قادر می سازد تا بفهمد چه عواملی در دستیابی به اهداف مورد نظر موثر است و کدامیک موثر نیست و چرا و چگونه این عوامل ارزش می آفریند؟ این بصیرت نسبت به عوامل تاثیر گذار در خلق ارزش، قدرت تشخیص ایجاد می کند. بدون این تشخیص، صرف منابع (مادی و غیر مادی) دستیابی به موفقیت بی حاصل خواهد بود. در قسمت قبل؛ به اصل اول تفكر استراتژیك یعنی تناقض اندیشی و هنر امام در بکارگیری آن با محوریت انقلاب اسلامی و سه گانه استقلال، جمهوریت و آزادی اشاره شد. خانم فاطمه خادم شیرازی استاد دانشگاه در ادامه برای پاسخ دادن به این سئوال که تفکراستراتژیک چه تاثیری در تفکرات راهبردی امام خمینی (ره) داشته است در قسمت دوم، اصول دوم الی پنجم که به موضوع دیدمان اندیشی، بداهه اندیشی ، زمان اندیشی و منابع اندیشی استراتژیک است را در راهبرد رهبری انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار می دهد.

تفکر راهبردی یا «تفکر استراتژیک» رویکردی است مبتنی بر اصول استراتژی تفکر واگرا و خلاقانه برای خلق یک استراتژی ارزش آفرین، «تفکر استراتژیک» درمحیط پر تحول و غیر قابل پیش بینی، رویکرد مناسب «راهبری» به شمار می آید. این تفکر یک مهارت حیاتی مدیریت در هزاره جدید است. از دیدگاه ماهوی «تفکر استراتژیک» یک «بصیرت و فهم» بوده و کمک می کند تا در شرایط پیچیده واقعیت های موجود و قواعد آن به درستي شناخته شود و ویژگی های جدید آن زود، کشف شود. این یادداشت سعی دارد در سه قسمت و با بهره برداری از هفت اصل كليدي در تفكر استراتژیك بر گرفته از کتاب برنامه‌ریزی سناریویی و با رویکردی علمي ، نوین و متمایز به بررسی چارچوب ادراکی راهبردی حضرت امام خمینی«ره» به عنوان رهبر انقلاب اسلامی ایران بپردازد. خانم فاطمه خادم شیرازی استاد دانشگاه در این یادداشت ها به این سئوال پاسخ می دهد که تفکراستراتژیک به عنوان یکی از بزرگترین و اساسی ترین قابلیت های «رهبر بزرگ انقلاب» در حوزه انقلاب اسلامی، چه تاثیری در شکل گیری استقلال، جمهوریت و آزادی داشته است. در قسمت اول؛ اصل اول یعنی تناقض اندیشی و هنر امام در بکارگیری این استراتژی در هدایت انقلاب اسلامی ایران اشاره می شود.

برنامه‌ریزی راهبردی همچون دیگر حوزه‌های برنامه‌ریزی می‌تواند آمیخته با موفقیت و ناکامی باشد و بلندای اجرایی و دوام آن را تحت تأثیر جدی قرار دهد معمولاً استراتژیست ها به هنگام برنامه‌ریزی تمایل خود را در شکست و ناکامی راهبرد در نحوه برنامه‌ریزی آن جا داده و تجربیات حاصله نشان می‌دهد که پیچیدگی و تلاطم راهبردی و رقابت‌های تنگاتنگ مرتبط با آن در شرایط امروز در بسیاری از کشورهای جهان به هنگام تدوین راهبرد به‌صورت کم‌رنگ دیده‌شده یا از آن عبور می‌شود. البته برای وقوع یک غافلگیری در سطح راهبردی به نظر می‌رسد تمامی علل و عوامل در یک پیوستگی و انسجام موجب بروز این شرایط می‌شود در عین حال بسط و اهمیت آن نیز می‌تواند بسته به مورد متفاوت باشد. دکتر حسین عصاریان نژاد در سلسله یادداشت هایی به علل و عوامل بروز غافلگیری پرداخته و از نقاط عطف آن‌که در مسیر پیاده‌سازی راهبردی بیشترین تأثیر را بر جای می‌گذارد ریشه‌یابی و آسیب‌شناسی به عمل می آورد.

یکی از منابع حیاتی بشر در این کره خاکی آب می باشد. قرن بیست یکم زمان روبرو شدن با بحران آب خواهد بود. ارتقا سطح زندگی موجب بالا رفتن مصرف بی رویه آب ، افزایش سطح آلودگی های منابع آبی و از همه مهم تر کاهش منابع تجدید ناپذیر آب در زمین شده و آینده حیات انسان را به چالش بزرگی خواهد کشاند. کشور ایران به عنوان یکی از محدود کشورهای کم آب دنیا از این خطر و چالش کمبود آب مصون نبوده و با توجه به خشکسالی دهه های اخیر زنگ خطر بحران آب به صدا در آمده است . این مقاله با یک نگاه راهبردی هشدارهای لازم برای چگونگی مدیریت بحران آب ارائه می دهد.

اﻣﺮوزه ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻴﻤﻪ از ﻋﻤﺪه ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎي تاثیر گذار بر اقتصاد جهان ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻴﻤﻪ از ﻳﻚﺳـﻮ، ﻧﻬﺎدي ﻣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺑﻨﻴﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳـﻲ دارد و ازدﻳﮕﺮﺳـﻮ، ﺑﺎ اﻳﺠﺎد اﻣﻨﻴﺖ و اﻃﻤﻴﻨﺎن، زﻣﻴﻨﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي ﺗﻮﻟﻴـﺪي و ﺧـﺪﻣﺎﺗﻲ را ﻓـﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﺳﺎزد. از آنجا که این صنعت و نقش موثر آن در توسعه اقتصادی کشور ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ. لذا به منظور پررنگ شدن نقش بیمه و مشارکت صنعت بیمه در اقتصاد کشور و بازار سرمایه به نظر می رسد می بایست اقدامات و تصمیماتی اساسی( در ادامه و تکمیل اقدامات قابل توجهی که تا کنون صورت پذیرفته است)با نگاهی راهبردی در حوزه های مختلف این صنعت از قبیل فرهنگ، آموزش نیروی انسانی، خلاقیت و نوآوری و فناوری‌های ارتباطی نوین و بطور کلی زیرساخت‌های رشد و توسعه این صنعت صورت گرفته و زمینه ساز تحولی اساسی در این صنعت گردد. در این نوشتار راهکارهای مناسب در جهت تحقق این هدف و تقویت نقش بیمه در توسعه اقتصادی کشور را دنبال خواهیم کرد.

موقعیت ژئواستراتژیک ایران در منطقه با وقوع انقلاب اسلامی اهمیتی بیش از پیش پیدا کرد. ماهیت انقلاب اسلامی ایران طی سی چند سال گذشته به عنوان یک بازیگر موثر توانسته است مانعی بر تحقق بسیاری از منافع نامشروع آمریکا در منطقه باشد. از این رو آمریکا با انتخاب راهبرد «ایران هراسی» سعی دارد از این اثر گذاری بکاهد. ایران در مقطع کنونی برای مقابله با این راهبرد باید گسترش همکاری های منطقه ایی و فرا منطقه ایی را با سایر بازیگران انتخاب نماید. چگونگی این همکاری ها در این یادداشت توضیح داده شده است.

گروه های تکفیری و داعش علی رغم تحمل شکست های سنگین نظامی اخیر در عراق و سوریه و رو به اضمحلال رفتن توان نظامی آنان و دولت خود خوانده در منطقه ، به دلیل وابستگی اعتقادی به وهابیت از یک سو و از طرف دیگر حمایت های همه جانبه استکبار جهانی و نظام سلطه از انان همچنان دارای تهدید بوده و چالش هایی را در منطقه به همراه خواهند داشت. این یادداشت بدنبال طرح مسئله، راهبرد ها و راه کارهایی برای مقابله با داعش در شرایط کنونی و آینده پیشنهاد می کند.