راهبرد ملی -|- nationalstrategyبایگانی‌های نرخ ارز - راهبرد ملی -|- nationalstrategy

نرخ ارز، فاکتور مهمی برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی است. مسکن از نظر اقتصادي و اجتماعی یکـی از مشکلات جامعه چه در زمان حال و چه در آینده خواهد بود. به طور کلی درك ارتباط نرخ ارز و شاخص قیمت مسکن در اقتصاد اهمیت دارد. در این نوشتار دکتر امیرحسین طاهری، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی، ضمن مرور دلایل تئوریک، رابطه بین نرخ ارز و شـاخص قیمـت مسکن در کشورمان مورد بررسی قرار خواهد داد.

تاریخ نظام ارزی و نرخ ارز در ایران، حاکی از این است که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نظام حاکم بر بخش ارزی کشور، نظام نرخ ارز ثابت بوده است اما کنترل و نظارت دولتی و سهمیه‎بندی ارزی و تعیین اولویت‎های کشور برای مصارف ارزی تا سال 1352 وجود داشته است، پس از پیروزی انقلاب اسلامی شرایط جنگ تحمیلی، کاهش صادرات و قیمت نفت، افزایش واردات، و قدرت خرید دلار در سطح بین‎المللی و نظایر آن، سیاست کنترل ارزی در جهت تضعیف ارزش ريال در بازار ارزی کشور ادامه یافت. هدف دولت در این دوران ثابت نگه داشتن ارزش رسمی ريال بود، لذا سیاست‏های شدیداً مداخله گرانه‎ای در بازار ارز اعمال می نمود. دکتر امیر حسین طاهری عضو هئیت علمی دانشگاه خوارزمی در این قسمت با بررسی روند نظام ارزی کشور پس از انقلاب اسلامی در جمع بندی به ارائه پیشنهادات و راه کارهایی برای رقابت پذیری نظام ارزی کشور و رشد اقتصادی ایران می پردازد.

نظام های ارزی، یکی از چارچوب های مطرح برای سیاستگذاری پولی و انتخاب رویکرد و سیاست مناسب ارزی در مباحث اقتصاد کلان کشورهای مختلف است. متغیر نرخ ارز بیش از سایر متغیرها، با بخش خارجی اقتصاد، ارتباط مستقیم و تنگاتنگ دارد و به واسطه واکنش هایی که در داخل و خارج از مرزهای اقتصادی یک کشور بر می انگیزد، مهمترین متغیر قیمتی در اقتصاد است و تنظیم صحیح آن در قالب یک نظام ارزی صحیح و منطقی می تواند بسیار راهگشا و اثرگذار باشد. دکتر امیرحسین طاهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی طی دو قسمت به بیان عوامل گوناگونی که بر نحوه تعیین نرخ ارز تأثیر می گذارند، می پردازد . در قسمت اول نظام‎های مختلف ارزی و نظریه ‏های مختلف تعیین نرخ ارز را تشریح نموده و در ادامه و در قسمت دوم به نظام ارزی در ایران خواهند پرداخت.

در ادامه مطالب دو قسمت گذشته این مبحث در خصوص تفاوت کاهش ارزش مدیریت شده پول با سقوط ارزش‌های لجام گسیخته و ناشی از بحران‌های سیاسی، جنگ‌ها و تحریم‌ها باید گفته شود در جنگ ارزی، بانک‌مرکزی با ابزارهای در دست خود که از اصلی‌ترین آنها کاهش نرخ بهره یا چاپ پول است، ارزش پول خود را تا رسیدن به سطح مورد نظرش کاهش می‌دهد و پس از رسیدن به اهداف خود نیز این کار را متوقف می‌کند؛ اما در شرایط شوک ارزی مدیریت پول از دست بانک‌مرکزی خارج شده و تمام دغدغه بانک‌مرکزی آن است که با هر ابزاری این روند را متوقف کند که لزوما هم نمی تواند در کوتاه‌مدت پیروز باشد. بانک های مرکزی از این منظر دو دسته هستند. یکی آن دسته از بانک‌ های مرکزی که دخالت آنها پذیرفته شده و شکایتی نسبت به آن وجود ندارد(ژاپن ، سویس) خصوصیت مهم این دو بانک آن است که به‌طور علنی برنامه دخالت در بازار ارز و کاهش ارزش ارزهای خود را در جریان دارند و دیگر کشورها نیز این موضوع را پذیرفته‌اند و در ضمن وضعیت اقتصادی این دو کشور به شکلی نیست که برای خروج از این برنامه‌ها تحت فشار باشند و به نوعی رفتار آنها توجیه شده است.گروه دوم بانک های مرکزی هستند که رفتار آنها در بازار پذیرفته شده نیست( امریکا ، چین ، انگلیس)، بطوریکه آنها در حالی سیاست‌های انبساطی را دنبال می‌کنند که به عقیده بسیاری نباید به این شکل این سیاست‌ها تداوم داشته باشد و دلیل تداوم چیزی جز جنگ ارزی و کاهش دستکاری شده پول‌هایشان نیست. در خصوص نتیجه جنگ های ارزی نیز قابل ذکر است که کشورهایی که اقتصادهای عمده و توسعه‌یافته هستند و به نوعی رقیب و دوست یکدیگرند، در نتیجه جنگ ارزی به نابودی اقتصادی و مالی نخواهد رسید. ولی این قاعده عمومیت ندارد و اینطور نیست که اقتصادهای نوظهور عملا ابزاری برای پیروزی در این جنگ نداشته باشند دکتر امیرحسین طاهری عضوهیات علمی دانشگاه خوارزمی در بخش پایانی یادداشت های جنگ ارزی با توجه به جایگاه مهم بانک های مرکزی کشورها در عرصه جنگ های ارزی، به ارائه راهکارهایی با محوریت نقش بانک مرکزی ایران در عرصه جنگ ارزی می پردازد.

همانطور که در بخش اول گفته شد در واقع «جنگ ارزی» بیانگر تلاش کشورها با هدف تضعیف پول‌هایشان برای بدست آوردن مزیت تجاری در صادرات به نسبت شرکای تجاریشان است و در این راستا سناریو های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر چه جنگ هاي ارزی يك نبرد بين المللي هستند اما توسط مشکلات داخلي تحريك مي شوند. بطوری که کشوری که داراي نرخ بيكاري بالا، رشد اقتصادی پایین یا در حال کاهش، بخش بانكداري ضعيف و تامين مالي عمومي روبه زوال باشد، نوعا به این مسیر خواهد افتاد. چرا که در این شرایط گسترش رشد اقتصادی تنها توسط ابزارهای داخلی کاری دشوار خواهد بود و بنابراین توسعه صادرات، آن هم با استفاده از کاهش ارزش پول ملی، آخرین راه چاره برای موتور رشد اقتصادی خواهد بود. دکتر امیرحسین طاهری عضوهیات علمی دانشگاه خوارزمی در قسمت دوم یادداشت های جنگ ارزی به بررسی موضوع علل و سناریو های جنگ ارزی در اقتصاد کشورها و تاثیرات متقابل آن می پردازد.

با توجه به اهمیت مقوله جنگ ارزی به عنوان مهم‌ترین جنگ‌ها در دنیای امروزی ضرورت نگاه راهبردی و امنیتی به مسائل ارزی واقعیتی است انکار ناپذیر، چرا که مقوله ارز، بسیار پیچیده‌ و ارزش پول هر کشور که آمیخته‌ای از کنش عوامل مختلف اقتصادی، سیاسی داخلی و خارجی و حتی اجتماعی هر جامعه می باشد ، پاشنه آشیل اقتصاد و جنگ ارزی همواره به عنوان روشی برای بی‌ثبات کردن حکومت ها مورد توجه قرار گرفته است. جنگ ارزی، کاهش مدیریت‌شده و رقابت گونه نرخ ارز کشورها نسبت به همدیگر با هدف بدست آوردن مزیت تجاری نسبت به رقبای خود است. تمامی اقتصاد های بزرگ و همچنین اقتصاد های کوچک و نوظهور نیز بازیگری در عرصه جنگ ارزی را تجربه کرده اند. هدف کشورها از حضور در عرصه جنگ ارزی تلاش برای تضعیف پول‌هایشان است تا به این وسیله بتوانند تورم در داخل و مزیت تجاری در صادرات به نسبت شرکای تجاریشان را به دست بیاورند. در حالي كه جنگ هاي ارزی يك نبرد بين المللي هستند ولي توسط مشکلات هاي داخلي تحريك مي شوند. جنگ هاي ارزی از فضايي حاصل از عدم رشد كافي داخلي بوجود مي آيند. کشوری که داراي نرخ بيكاري بالا، رشد اقتصادی پایین یا در حال کاهش، بخش بانكداري ضعيف و تامين مالي عمومي روبه زوال باشد، نوعا به این مسیر خواهد افتاد. در این شرایط گسترش رشد اقتصادی تنها توسط ابزارهای داخلی کاری دشوار خواهد بود و بنابراین توسعه صادرات، آن هم با استفاده از کاهش ارزش پول ملی، آخرین راه چاره برای موتور رشد اقتصادی خواهد بود. ازآنجا که کاهش ارزش مدیریت شده پول با سقوط ارزش‌های لجام گسیخته و ناشی از بحران‌های سیاسی، جنگ‌ها و تحریم‌ها متفاوت است. لذا توجه به جایگاه مهم بانک های مرکزی کشورها در عرصه جنگ های ارزی، راهکارهایی با محوریت نقش بانک مرکزی جهت مدیریت بهینه مقوله ارزش پول کشور ارایه می گردد. دکتر امیرحسین طاهری عضوهیات علمی دانشگاه خوارزمی طی یادداشت هایی به بررسی جنگ ارزی در شرایط کنونی اقتصاد بین الملل می پردازد.