جمهوری اسلامی ایران چشم انداز خود را در سطح کارآمدی ساختاری، فراتر از سطح ملی و در سطح الهام بخشی دیده است. دکتر حسین عصاریان از اساتید دانشکده امنیت ملی با طرح چهار حوزه توسعه توانمندی و حرکت خلاق و مبتکرانه در دولت ها، برای بهره برداری مناسب از کارآمدی نظام پیشنهاداتی ارائه می دهند.

کشورهای در حال توسعه با پنج بحران اساسی مواجه هستند: بحران های هویت، مشروعیت، مشارکت، نفوذ و توزیع. دکتر حسین عصاریان نژاد دوازده اصول از جمله صیانت از مقاومت مردم، تداوم بخشیدن به مشروعیت، اصالت به تربیت سطوح شایستگی و مدیریت بهینه انتظارات، تقاضا، توزیع و... که دولت ها برای عبور از بحران ها و دستیابی به توسعه کارآمدی ساختاری باید به آن توجه کنند را بیان نمودند.

در مباحث جامعه‌شناسي، تغييرات اجتماعي بر سه محور اصلي مطالبات كليدي ، تکیه بر روش ها، و بنيان‌هاي اجتماعي شكل می گيرد. در این مبحث اگر متقاضيان تغيير در برابر نظم، احساس ناكارآمدي و انحطاط و وارونگي اجتماعي داشته باشند مباحثي مانند مطالبات اجتماعي و ... مطرح مي‌ گردد. انقلاب اسلامی نتیجه احساس ناکارآمدی نظام پیشین در جامعه متقاضی تغییر بود. در انقلاب اسلامي تغيير لايه‌ها و قشرهاي اجتماعي، رهاسازي ارزش‌هاي غالب اجتماعي و ميل به ارزش‌ نوين اسلامي و هويت غالب اسلامي و ملي توسط مردم مطرح و جايگزين هويت نظام شاهنشاهي گردید. درحال حاضر دشمن نیز از این حربه بهره می برد تا جامعه را به وارونگی اجتماعی مبتلا کرده و احساس ناکارآمدی را در جامعه نیازمند تغییر در جمهوری اسلامی القا نماید. دکتر حسین عصاریان نژاد استاد دانشگاه با بر شمردن محورهای اساسی تغییر اجتماعی، با اشاره به روش های دشمن در ایجاد احساس تغییر نظم در جامعه به عناصر ذي‌مدخل در حوزه های اصلی در كاركردهاي این تغییرات به عنوان یک پدیده می پردازد. این یادداشت در دو قسمت ارایه می گردد. در قسمت اول به توضیح و تشریح محورها و حوزه های جامعه تغییرات اختصاص دارد و در قسمت دوم به گزاره های پیشنهادی برای رویارویی با تغییرات مصنوعی و تحمیلی و غیر ضرور می پردازد.

دانشجویان هر کشوری سرمایه ای آن کشور محسوب می شوند که می توان با ایجاد حساسیت های لازم در آنان ، این پتانسیل قوی را در راستای اهداف و برنامه های لازم زنده نمود و به سمت ایده آل ها و آرمان های انقلاب به صورت بالفعل در آورد. در جریانان دانشجویی به مقتضایی زمان و ویژه گی های دوره دانشجویی در بعد از انقلاب اسلامی تغییرات ماهویی ایجاد شده است . تشکلات دانشجویی که با نگاه و تکیه به ایدئولوژی های چپ و راست بعد از انقلاب جنبش های دانشجویی را پیگیری می کردند در دهه هایی اخیر سمت و سوی تازه ایی یافته است و مطالبات خود را از عدالت خواهی در رفتارهایی از توسعه تعریف می کند. دکتر حسین عصاریان نژاد دانشیار و عضو هئیت علمی به طرح این گذار در جریانات دانشجویی بعد از انقلاب می پردازد.

برای پیشگیری از غافلگیری استرتژیک بایستی شناختی صحیح از روش های آگاهی و اطلاع از وقایع و رویدادها در محیط های راهبردی بدست آورد و این مهم میسر نخواهد شد مگر اینکه فهم و ادارک صحیحی از سیگنال‌های ضعیف برخاسته از آن، که در واقع به عنوان اولین هشدار امکان بروز غافلگیری است را بدست آوریم اما این شناخت دارای سختی های مخصوص خود خواهد بود. در بخش اول این یادداشت به علل و عوامل پیدایش غافلگیری راهبردی پرداخته شد و اکنون در ادامه دکتر حسین عصاریان نژاد در ضمن بیان دشواری‌های شناخت غافلگیری استراتژیک به پنج مورد از اساسی ترین روش‌ها و شیوه هایی که به ما کمک می کند تا از امکان بروز غافلگیری جلوگیری کنیم ، اشاره می کند.

برنامه‌ریزی راهبردی همچون دیگر حوزه‌های برنامه‌ریزی می‌تواند آمیخته با موفقیت و ناکامی باشد و بلندای اجرایی و دوام آن را تحت تأثیر جدی قرار دهد معمولاً استراتژیست ها به هنگام برنامه‌ریزی تمایل خود را در شکست و ناکامی راهبرد در نحوه برنامه‌ریزی آن جا داده و تجربیات حاصله نشان می‌دهد که پیچیدگی و تلاطم راهبردی و رقابت‌های تنگاتنگ مرتبط با آن در شرایط امروز در بسیاری از کشورهای جهان به هنگام تدوین راهبرد به‌صورت کم‌رنگ دیده‌شده یا از آن عبور می‌شود. البته برای وقوع یک غافلگیری در سطح راهبردی به نظر می‌رسد تمامی علل و عوامل در یک پیوستگی و انسجام موجب بروز این شرایط می‌شود در عین حال بسط و اهمیت آن نیز می‌تواند بسته به مورد متفاوت باشد. دکتر حسین عصاریان نژاد در سلسله یادداشت هایی به علل و عوامل بروز غافلگیری پرداخته و از نقاط عطف آن‌که در مسیر پیاده‌سازی راهبردی بیشترین تأثیر را بر جای می‌گذارد ریشه‌یابی و آسیب‌شناسی به عمل می آورد.

نشاط ملی به عنوان سرمایه اجتماعی در نظام اسلامی مورد تاکید قرار گرفته است . قرآن کریم پدیده نشاط و فرح مومنین را ممدوح می داند و ان را نشانه مومن قرار داده است و هم چنین در روایات معصومین سلام الله علیها اهمیت نشاط و ضرورت آن در جامعه اسلامی فراوان فرض شده است. با توجه به فرمایشات رهبر انقلاب در بیان خوشحالی و شادی در جامعه و تاکید سند چشم انداز توسعه ج.ا.ا بر توسعه نشاط و پرهیز از شادی های کاذب وارداتی رسالت نهادهای مسئول فرهنگی از جمله حوزه های علمیه در ضرورت و اهمیت توجه به طرحریزی نظام جامع انبساط و نشاط ملی چگونه خواهد بود ؟ این موضوع در یادداشتی به قلم دکتر حسین عصاریان نژاد دانشیار و عضو هئیت علمی واکاویی شده است .

مهم ترین گزاره های راهبردی ایجابی و سلبی از دیدگاه نخبگان و خبرگان در حوزه تغيير توجه به ارزش¬ها است. پس از آن موضوعاتی همچون ناکارآمدی و ناکامی در پاسخگوئی مطالبات جامعه ، شکل¬گیری نهادها ،خاستگاه¬های تغییر اجتماعی ، مطالبات اجتماعی، بی توجه به روابط مابین اقشار، لایه ها و جایگاه های یک جامعه ، نقش رسانه و پیام ، ، ‌میزان پایداری و پایبندی و مقاومت جامعه و کارگزاران موجب تغییراتی در حوزه نظام اجتماعی خواهند شد دکتر امیر حسین عصاریان نژاد در قسمت دوم یادداشت خود با ارائه راهبردهایی در چگونگی مقابله با این گونه موضوعات در نظام تغییرات اجتماعی در جمهوری اسلامی به عوامل اصلی در حوزه مدیریت راهبردی نیز اشاره کرده و راهبردهایی را ارائه می دهد.

این گزارش تخصصی از زمره محورهای بنیادین درتدوین استراتژی های ملی و کاربردی کشور است که مطالعه آن را به خبرگان سیاسی و کارگزاران سطوح ملی کشور توصیه می نمایم. امیدوارم در فهم رابطه منفعت و مصلحت کمک وافری به استراتژیست های کشور بنماید.

درحالی که سکولاریسم، اصول و ارزش های ما را مانع از رسیدن به برنامه های استراتژیک می داند، بسی ساده لوحی است که نرم افزارهای مرتبط با این رویکرد، مرجع طراحی و تدوین راهبردهای نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد و تفکر استراتژیک که فلسفه عملی آن بر نفی و طرد ارزش های آرمانی و فرهنگ دینی تأکید دارد، در برنامه ریزی های کشور به عنوان روش و رویکرد غالب پذیرفته شود و انتظار داشته باشیم که چشم انداز و برنامه های اثربخش را در اختیار مجریان و دست اندرکاران کشور قرار دهد.