بیانیه گام دوم پیشینه معرفی
مقدمه
بیانیه گام دوم انقلاب، بعد از گذشت چهار دهه از عملکرد نظام جمهوری اسلامی ایران و در آستانه ورود به دهه پنجم به عنوان سند بالادستی در فرایند بهره‌برداری و پیاده‌سازی قرار می‌گیرد.
در این زمینه شایسته و ضروری است نسبت به اسناد تهیه شده از ابتدای انقلاب تاکنون از جمله قانون اساسی، برنامه‌های پنج‌ساله نظام، برنامه چشم‌انداز 1404 و سیاست‌های کلان ابلاغی، بازبینی و درخصوص نقاط قوت و قابل بهبود و بهینه‌سازی آن اقدام گردد.
در حوزه کارکردی قانون اساسی، با توجه به گذشت 30 سال از بازنگری این قانون و با امعان نظر به تغییر و تحولات انجام شده، همگام با ورود به دهه پنجم نظام جمهوری اسلامی، بازبینی و بازنگری همه جانبه، دقیق و جامع مبتنی بر منافع ملی و نیازهای کشور در حال و آینده، در یک مجلس نخبگان و با حضور نمایندگان نخبه از اقشار، صنوف و اقوام مختلف می‌تواند استحکام و پایداری نظام را به تثبیت برساند.
بیانیه گام دوم پیشینه معرفی
الف : پیشینه موضوع
همگام با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357، فرایند تدوین، بررسی و تصویب و ابلاغ اسناد بالادستی کلان آغاز گردید.
قانون اساسی جمهوری اسلامی به عنوان اولین سند بالادستی و مهمترین سند حاکمیتی در آبان سال 1358 با حضور نمایندگان آحاد مردم در مجلس خبرگان قانون اساسی تدوین و تصویب گردید و در همه پرسی آذر ماه همان سال با رأی حدود 5/99 درصد شرکت کنندگان به تصویب مردم رسید.
این سند پس از ده سال در سال 1368 مجدداً با نظر و رأی خبرگان و مردم و مبتنی بر نیازهای احصاء شده و کمبودهای ملاحظه شده در ده سال اولیه جمهوری اسلامی، مورد بهینه سازی قرارگرفت.
در ادامه مسیر تدوین، بررسی و تصویب برنامه‌های پنج‌ساله کشور به عنوان دیگر اسناد بالادستی توسط دو نهاد حاکمیتی (قوه مجریه و قوه مقننه) مورد توجه قرار گرفت.
در این فرایند پس از مدتی طرح نیازمندی به سند بلند مدت‌تری در حوزه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی از مباحثی می‌بود که بتدریج پس از چند دوره اجرای برنامه‌های پنج‌ساله مطرح گردید که نهایتاً تبدیل به برنامه بیست‌ساله چشم‌انداز1404 گردید.
در حوزه برنامه چشم‌انداز 1404، بررسی، تعمق و ورود کارشناسنان و نخبگان مختلف و تجزیه و تحلیل مسیر تبیین و طراحی برنامه، نقاط قوت و ضعف این مسیر در ابعاد مدل‌های بکار گرفته شده، روش‌ها و سیستم‌های جمع‌آوری اطلاعات، مدل‌های جمع‌بندی و تجزیه و تحلیل اطلاعات، چگونگی فرایند انتخاب کارشناسان و مطلعین این حوزه، فضای روابط کاری، تحکم‌های مدیریتی در مجمع تشخیص در مرحله طراحی برنامه و… و نهایتاً احصاء دلایل شکست این برنامه، بسیار قابل توجه است.
در این راستا پاسخگو نبودن فرایند انسانی این برنامه از مرحله جمع‌آوری تا طراحی و تصویب و ابلاغ آن از یک طرف و عدم تبیین مدل هدایت و کنترل برنامه از طرف دیگر، در شرایطی که هدایت و کنترل از قبل شروع یک برنامه تا حین و بعد از انجام برنامه مورد نظر است.
در برنامه چشم‌انداز 1404 به عنوان مهمترین برنامه در نظام، تقریباً ضمانتی برای هدایت و کنترل و بالتبع آن، اصلاح موارد مورد نیاز طراحی و دیده نشده است.
لذا مبتنی بر این وضعیت و اثرگزاری چنین سیاست‌ها و برنامه‌های کلانی در مجموعه مسیر رشد و تعالی کشور، ضروری است بیانیه گام دوم مورد بررسی همه‌جانبه قرار گیرد. دلیل این امر پایه‌ای بودن و مرجع شمرده شدن این برنامه در فعالیت‌ها و اقدامات چهل ساله دوم نظام است.
در ادامه فرایند طراحی اسناد بالادستی، تبیین و ابلاغ سیاست‌های حاکم بر برنامه‌های 5 ساله با تلاش و همت مجمع تشخیص مصلحت نظام و با تایید و ابلاغ مقام معظم رهبری صورت گرفت. و این سند نیز به مجموعه مستندات استراتژیک نظام جمهوری اسلامی اضافه گردید.
از سال 1378 رهبری معظم انقلاب اسلامی‌با طرح “شعار سال” نوعی نقشه راه مسئولان کشور و آحاد مردم را به عنوان سیاست راهبردی برنامه‌ریزی سالانه مطرح فرمودند. و در این مسیر تاکنون 21 شعار مطرح گردیده است. که این مدل خود نوعی تعیین سیاست‌های کلی و هدایت کلان فعالیت‌های نظام جمهوری اسلامی در جهت چشم‌انداز نظام است. که با ورود به دهه پنجم انقلاب و نظام جمهوری اسلامی و مبتنی بر تجربه چهل سالگی نظام، بیانیه گام دوم به عنوان سند مهم راهبردی و چشم‌انداز بلند مدت نظام توسط مقام معظم رهبری ارائه گردید.
بیانیه گام دوم پیشینه معرفی
ب: معرفی بیانیه
بیانیه‌ی گام دوم انقلاب؛ پاسخی است به چگونگی شکر نعمت انقلاب اسلامی و نظام برخاسته از آن و انقلابی بمانیم و پیشرفت کنیم.
- محتوای بیانیه؛
عصاره‌ای برساخته از: نگاه ، فکر، نظام اندیشه‌ای، باورها، آرزوها و آرمان‌های ملت ایران، مسیر طی شده، شرایط کنونی و مسیر پیش رو است.
- زمینه و علت صدور بیانیه؛
چهل سالگی انقلاب و آغاز گام دوم، ظرفیت تاریخی، اعجاز انقلاب در تداوم نسلی، نصرت‌های الهی، کامیابی‌ها و دستاوردها، چالش‌ها، بحران‌ها، آسیب‌ها و غفلت‌ها (عبرت‌ها)، امتداد جهانی نهضت، افول و هزیمت دشمنان، پیروزی‌ها و فتوحات فراوان، رویش‌ها و مساله کلیدی انتقال نسل، ثمردهی دستاوردها و خون‌آوردهای انقلاب اسلامی است.
- ویژگی ها و ابعاد بیانیه؛ ت
وصیه‌های هفت گانه‌ی مدیریتی به عنوان رسالت امت در ادامه ی راه، مبتنی بر خودباوری، خواستن، توانستن و امید واقع بینانه در محورهای:
- علم و پژوهش • معنویت و اخلاق • اقتصاد مقاومتی • استقلال و آزادی
- عدالت و مبارزه با فساد • عزت ملی و مرز بندی با دشمن • سبک زندگی
- مخاطبین بیانیه:
- عموم ملت ایران؛ دعوت به ادامه راه طبق نقشه‌ای و افق پیش رو، همراه با :
- عموم آزادی خواهان عالم ؛ ” ارائه الگو و تجهیز دوستان به نقشه راه سعادت و خوشبختی”؛
- مسئولان و مدیران؛ به عنوان دستور اقدام ملی، بازگشت به نصاب مدیریت انقلابی و جهادی و اصلاح قصورها و تقصیرها؛
- جوانان مخاطبان خاص و ویژه این پیام؛
- سازندگان چله دوم انقلاب، صاحبان و آفرینندگان تمدن نوین اسلامی در قرن ۱۵؛
- کسانی که دشمن به استحاله هویتی آنها دل بسته است و هدف اصلی جنگ روانی، شناختی و اخلاقی هستند؛
- کسانی که پیشران و فاتح عرصه‌های جنگ سخت و نرم، جهاد علمی و اقتصادی بوده‌اند؛
- کسانی که مسئولیت تکمیل حلقه دولت اسلامی و ساخت جامعه اسلامی با آنهاست.
ج : محورهای کلام مقام معظم رهبری
- برای برداشتن گام‌های استوار در آینده، باید گذشته را درست شناخت و از تجربه‌ها درس گرفت؛ اگر از این راهبرد غفلت شود، دروغ‌ها به جای حقیقت خواهند نشست و آینده مورد تهدیدهای ناشناخته قرار خواهد گرفت.
- مهمترین ظرفیّت امید بخش کشور، نیروی انسانی مستعد و کارآمد با زیربنای عمیق و اصیل ایمانی و دینی است. جمعیّت جوان زیر ۴۰ سال که بخش مهمّی از آن نتیجه‌ی موج جمعیّتی ایجاد شده در دهه‌ی ۶۰ است، فرصت ارزشمندی برای کشور است. ۳۶ میلیون نفر در سنین میانه‌ی ۱۵ و ۴۰ سالگی، نزدیک به ۱۴ میلیون نفر دارای تحصیلات عالی، رتبه‌ی دوّم جهان در دانش‌آموختگان علوم و مهندسی.
- ایران با دارا بودن یک درصد جمعیّت جهان، دارای ۷ درصد ذخایر معدنی جهان است: منابع عظیم زیرزمینی، موقعیت استثنائی جغرافیایی میان شرق و غرب و شمال و جنوب، بازار بزرگ ملّی، بازار بزرگ منطقه‌ای با داشتن ۱۵ همسایه با ۶۰۰ میلیون جمعیّت، سواحل دریایی طولانی، حاصلخیزی زمین با محصولات متنوّع کشاورزی و باغی، اقتصاد بزرگ و متنوع، بخش‌هایی از ظرفیّت‌های کشور است؛ بسیاری از ظرفیّت‌ها دست‌نخورده مانده است.
گفته شده است که ایران از نظر ظرفیّت‌های استفاده نشده‌ی طبیعی و انسانی در رتبه‌ی اوّل جهان است.
در قسمت بعد به موضوع موضوعات بیانیه گام دوم و راهکارهای پیاده‌سازی آن پرداخته می شود.