صفحه اصلی > فن آوری و فضای مجازی : صنعت نیمه هادی، یک صنعت زیرساختی قدرت آفرین-2

صنعت نیمه هادی، یک صنعت زیرساختی قدرت آفرین-2

صنعت نیمه هادی صنعت زیرساختی

مقدمه:

در قسمت اول این گزارش صنعت الکترونیک، صنعت پیش رو و تاثیر گذار جهان در همه امور صنعتی، ارتباطاتی، نظامی، اقتصادی و امنیتی محسوب شناخته شد، از سال 1970 میلادی با اختراع آلیاژهای نیمه‏هادی، دنیا وارد عرصه‏های جدید مؤلفه‏های قدرت شده است و ضمن تبیین تکنولوژی صنعت نیمه هادی و بحث‏های تاریخی، و چگونگی مقابله با انحصار آمریکا در این صنعت و تلاش سایر کشورها از جمله ایران اشاره داشت. در قسمت دوم، موضوع تجارت جهانی و صنایع ملی و تاثیر صنعت الکترونیک بر حوزه امنیتی و نظامی و توجه به ظرفیت‏های کشور، ضرورت سرمایه‏گذاری در این صنعت به عنوان یک صنعت زیرساختی تاثیر‏گذار بر سایر بخش‏های قدرت‏آفرین کشور، پرداخته و پیشنهادهایی ارائه می گردد.

صنعت نیمه هادی صنعت زیرساختی

تجارت جهانی و صنایع ملی

هم اکنون حدود 10% از تولید ثروت جهانی به صورت مستقیم وابسته به الکترونیک و فناوری اطلاعات است. مصرف لوازم الکترونیکی نظیر کامپیوتر و تلفن های همراه و … که آخرین تکنولوژی روز را دارند، در بین همه ملل جهان رواج یافته و تجارت جهانی را محقق کرده ‏است.

انحصار ایالات متحده بر قطعات الکترونیکی و نیاز کشورهای جهان به آن، سبب شده مرزهایی که با تعرفه ها و گمرک روند تجارت را کنترل می کردند، کارایی موثری در صنعت الکترونیک نداشته باشند. شاید بتوان از صنعت خودروی ملی با چند درصد تعرفه حمایت کرد، اما نمی توان چنین کاری را با تلفن های همراه انجام داد. از دیگر سو باید دانست که ابرکمپانی های بزرگ سخت افزاری معمولاً در مواجهه با رقبای جدید دست به دامپینگ می زنند و سعی می کنند با کاهش مصنوعی قیمت محصولات خود، سرمایه گذاری در این امر را غیراقتصادی کنند.

همین امر بسیاری از کشورها را از ورود و سرمایه گذاری به این تکنولوژی بر حذر داشته است و آنان گمان می کردند که از ایالات متحده عقب تر هستند و سعی داشتند که با پیشرفت در سایر صنایع و این تصور که همواره می توانند روی تامین نیازهای خود از صنایع آمریکا حساب باز کنند، خود را از سرمایه گذاری در این بخش بی نیاز کنند اما باید دانست که این امر برای کشورها مخاطراتی نیز در پی دارد و همواره خطر تحریم یا افزایش قیمت و … می تواند آنها را تهدید کند. علاوه بر این نمی توان به تجهیزات یک کشور دیگر اعتماد کامل داشت و برای استفاده در صنایع نظامی بایستی جانب احتیاط را رعایت کرد. نداشتن علم کافی به محدودیت ها و نقاط ضعف قطعات الکترونیکی و این امر که کشور دیگری از همه این امور باخبر است یک نقطه ضعف بزرگ برای تجهیزات و سلاحی است که با استفاده از آن قطعه الکترونیک ساخته می شود. چه بسا که یک نقطه ضعف عمدی در قطعه قرار داده شده باشد و حتی اگر این امر هم واقع نشود اشراف اطلاعاتی کشور رقیب بر قطعه الکترونیکی که در سلاح به کار رفته امری تهدیدآمیز است.

از دیگر سو باید دانست که این انگاره از تجارت جهانی و جهانی سازی چند سالی است که اندک اندک دچار خدشه شده و کشورهای غربی در حال بازگشت به هویت ملی و مرزهای خود هستند. وقایعی نظیر پیروزی راستگرایان در انتخابات ایالات متحده، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و قدرت گرفتن راستگرایان پوپولیست در اغلب کشورهای اروپایی و حتی کشورهایی مانند برزیل، ژاپن و هندوستان نشان می دهد که نظام جهانی کنونی ممکن است به زودی به دوره “ملت دولت ها” رجعت کند و اقتصادها و صنایع ملی اهمیت بیشتری پیدا کنند و کشورها از طریق تحریم و تعرفه و … در پی آسیب زدن به رقیب و قدرت نمایی برآیند. این روند حتی می تواند به عصر جدیدی از جنگ های بین کشوری و منطقه ای منتهی شود و نشان می دهد که در آینده ممکن است نتوان امیدی به تامین قطعات الکترونیکی از کشورهای دیگر بخصوص برای صنایع نظامی و خطوط تولید صنایع عادی داشت.

بر این اساس، سیاستمداران کشورها در کنار تجارت جهانی و تامین قطعات از کشورهای صاحب فناوری در پی ایجاد زیرساخت های لازم برای فناوری ملی خود نیز هستند. بخصوص که دانش ساخت میکروالکترونیک، به انتهای پیشرفت خود نزدیک شده و بیش از این نمی توان قطعات الکترونیکی را کوچک کرد.

صنعت نیمه هادی صنعت زیرساختی

تاثیر صنعت الکترونیک بر حوزه امنیتی و نظامی

به دنبال پیشرفت میکروالکترونیک روند اتوماسیون در صنایع نیز شدت گرفت و اغلب صنایع به این تکنولوژی نیازمند شدند. به نحوی که می توان گفت محرومیت در صنعت میکروالکترونیک می تواند برای همه صنایع یک کشور مشکل ساز شود. این مساله در صنایع نظامی (که نیازمند به دقت و ظرافت بیشتری نسبت به صنایع متعارف هستند) بیشتر قابل ملاحظه است. علاوه بر لزوم استفاده از این تکنولوژی در خطوط تولید، محصولات نظامی نیز روز به روز بیشتر در حال هوشمند شدن هستند.

حتی برخی صاحب نظران از آینده ای خبر می دهند که تسلیحات روبوتیک هوشمند جای انسان را در رزم های دریایی و هوایی و حتی زمینی بگیرد (هم اکنون نیز پهپادها، روبوت های تانک گونه و شناورهای بدون سرنشین وجود دارند). هرچند برخی از این اظهار نظرها چندان دقیق هم نیستند ولی نمی توان نقش الکترونیک و کامپیوتر را در صنایع نظامی نادیده گرفت. هنگامی که در نظر بگیریم که کشورها نهایتاً برای ساخت تسلیحات هوشمند خود محتاج به قطعات کامپیوتری هستند و بایستی آن ها را از کشورهای رقیب خود تامین کنند، ضرورت تامین زیرساخت های میکروالکترونیک در استقلال کشورها خود را بیشتر نشان می دهد.

هم چنانکه در جنگ های قرون گذشته، کشورهایی که از تسلیحات زمانه خود استفاده   نکرده اند، متحمل شکست های بسیار سنگینی شدند و تقریباً همه قدرت خود را از دست دادند. می توان گفت، در عصر آینده و بخصوص در دوره احتمالی ای که جنگ ها با سربازان رباتیک چهره جدیدی پیدا کنند، وضعیت کشورهایی که ورود کافی به این صنعت نداشته اند، شبیه قبایل سیاهپوست و سرخپوست است که نتوانستند در مقابل تجهیزات و سلاح های آتشین استعمارگران مقاومت کنند، ضمن اینکه باید دانست استفاده از سربازان رباتیک هزینه انسانی جنگ را برای مهاجم کاهش زیادی می دهد و از همین رو خطر جنگ و تقابل نظامی را در آینده افزایش می دهد. (تنها عاملی که سبب شده جهان امروز شاهد جنگ های کمتری نسبت به جهان گذشته باشد هزینه های جنگ برای مهاجمین است) کما اینکه هم اکنون نیز شاهد حملات مداوم پهپادی ایالات متحده به بخش هایی از یمن و مناطق مرزی و قبائلی افغانستان و پاکستان هستیم.

علاوه بر این، موضوع دیگری که از نظر امنیتی اهمیت حیاتی برای کشور دارد زیرساخت های مخابراتی و بخصوص شبکه های کامپیوتری و اینترنت کشور است. این زیرساخت ها که با ادوات ساخت کشورهای دیگر ایجاد شده اند می توانند سبب شود که امنیت ملی در معرض تهدید واقع شود. بدیهی است که این سیستم ممکن است در مقابل نفوذ، شنود و حملات سایبری که از طرف کشور سازنده و با علم به نقاط ضعف تجهیزات انجام می شود آسیب ببیند و ما حتی نتوانیم پی به آسیب ببریم یا آن را ترمیم کنیم.

البته واضح است که نمی توان به یکباره همه سیستم ها را تغییر داد ولی می توان به تدریج وارد صنعت شد و در مدت نسبتاً معقولی با تولید تجهیزات و قطعات امن و مطمئن، امنیت خود را تضمین نمود.

مساله دیگری که از دیدگاه امنیت ملی اهمیت دارد دستیابی به توان تولید این صنعت در کشور است که می تواند سبب خودباوری و غرور ملی گردد و بخصوص مانع از مهاجرت نخبگان و دانش آموختگان شود. هم اکنون کشور تنها در دانشگاه های تهران هزاران دانش آموخته رشته های برق الکترونیک و کامپیوتر تربیت می شوند که درصدی از آن ها صرفاً به این دلیل که تصور می کنند کشور نمی تواند جایگاه مناسب در صنعت الکترونیک داشته باشد از کشور مهاجرت می کنند.

هم اکنون کشور از نظر نانوتکنولوژی پیشرفت های قابل توجهی کرده است و این پیشرفت ها می تواند در ورود به این صنعت کمک کننده باشند. با توجه به این امر باید بدانیم که می شود در زمانی محدود (مثلا دو یا سه سال) و با سرمایه ای معقول (در حد 100 الی 200 میلیون دلار) به تکنولوژی اولیه ساخت مدارات مجتمع دست یافت (با لیتوگرافی درحد 200 نانومتر) و با توجه به بازار بزرگ تجاری- صنعتی و نظامی کشور بخشی از نیازهای آن را تامین نمود.

صنعت نیمه هادی صنعت زیرساختی

چند نکته

1-امنیت سایبری بدون داشتن صنعت تولید قطعات الکترونیک و مخابرات بومی ناقص خواهد بود. حتی اگر شبکه ملی اطلاعات به طورکامل اجرا شود، تمام مردم از شبکه‏های اجتماعی و سرویس‏های اینترنتی بومی داخلی استفاده کنند، فیلترینگ به حد کامل اعمال شود و… ولی تجهیزات زیرساختی از قطعات بومی تولید نشده باشد. 50% امنیت برقرار نشده است.

2- گفته شده پردازنده‏هایی که برای محصولات فناوری اطلاعات به مقصد ایران تولید می‏شوند در برخی از کشورهای غیر دوست یا معاند جمهوری اسلامی تولید می‏شوند که این امکان را برای آنان جهت نفوذ سخت‏افزاری فراهم می‏کند.

3-کشوری که صنعت بومی ساخت قطعات الکترونیک و مخابرات را نداشته باشد، در جنگ‏های آینده در برابر کشوری که این صنعت را دارد، محکوم به شکست است.

4-جنگ‏های آینده جنگ تجهیزات بدون سرنشین، ربات‏ها با ترکیب هوش مصنوعی با حداقل تلفات انسانی خواهد بود. وجود تلفات انسانی که عامل اصلی بازدارنده شروع جنگ برای قدرت‏هاست، به تدریج در حال حذف شدن است و هیچ بعید نیست که قدرت‏های جهانی با تکیه بر فناوری‏های سایبری و رباتیک برای سلطه کامل بر جهان، جنگ جهانی سوم را آغاز کنند.

5- ایران به لحاظ نیروی متخصص و دانش طراحی در موقعیت قابل قبولی قرار دارد. و فقط باید در زمینه تولید تجهیزات ساخت سرمایه‏گذاری شود.

6-اگر کشاورزی را محور استقلال می دانیم، با توجه به نفوذ بی‏سابقه‏ی الکترونیک در تمام شئونات زندگی و هوشمندسازی همه چیز و حتی در صنعت کشاورزی، امروزه به جرائت می‏توان گفت صنعت نیمه‏هادی نیز محور استقلال است.

7-سال‏هاست که دانشجویان نخبه رتبه‏های یک رقمی و دو رقمی رشته‏های فنی و مهندسی رشته برق، دانشگاه شریف را برای ادامه تحصیل انتخاب می‏کنند و به دلیل عدم سرمایه گذاری در این رشته در داخل کشور، برخی از آنان به خارج ایران برای ادامه تحصیل یا شغل یابی مهاجرت کرده و استعداد‏های خود را در خدمت دیگران، قرار می‏دهند.

8-با توجه به انحصار و دمپینگی(خفه کردن) که آمریکا در این صنعت ایجاد کرده ‏است، شاید در نگاه اول، غیراقتصادی بودن سرمایه‏گذاری در این بخش در تصمیم مسئولین، تزلزل ایجاد کند ولی با تعمق و درک اهمیت موضوع می‏توان گفت در دراز مدت از بهترین زمینه‏ها برای سرمایه‏گذاری حتی با هدف منافع اقتصادی خواهد بود.

صنعت نیمه هادی صنعت زیرساختی

نتیجه‌گیری

وجود صنعت میکروالکترونیک برای کشور یک ضرورت است وهرچه دیرتر به سمت آن برویم فرصت های بیشتری از دست می‏رود. صنعت الکترونیک در عصر جدید نه تنها ضرورتی اقتصادی و تجاری، بلکه الزامی امنیتی و نظامی است و در آینده تسلیحات نظامی هوشمند، نقش اساسی در جنگ ها ایفا خواهند کرد. از این رو هر کشوری که خواهان استقلال و عدم نفوذ کشورهای دیگر در سرنوشت خود باشد باید بتواند صنعت الکترونیک بومی خود را داشته باشد و چرخه کامل تولید قطعات الکترونیک را خود به سرانجام برساند. علاوه بر این 10 درصد اقتصاد جهانی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، وابسته به صنعت الکترونیک و کامپیوتر است و کشوری که در این زمینه وابسته باشد، کنترل بخش مهمی از اقتصاد و اطلاعات خود را به دیگران سپرده است.

بنابراین لازم است ج.ا.ایران نیز همانند سایر کشورهایی که به این عرصه ورود کرده اند (نظیر چین هند و روسیه) چرخه کامل صنعت میکروالکترونیک را در داخل ایجاد کند تا بتواند نیازهای خود در عرصه های تحریم شده صنعتی تامین کند و نیز بخشی از قطعات الکترونیکی مورد نیاز در تسلیحات هوشمند خود را نیز تولید و در آینده به صورت تجاری وارد میدان صنعت میکروالکترونیک شده و حتی این صنعت را صادر نماید.

با توجه به تلاش های پیشین لازم است که ابتدا یک شرکت دولتی یا عمومی (وابسته به نهادهای غیردولتی عمومی) تشکیل شود و با سرمایه گذاری سبب انتقال تکنولوژی شود. با توجه به اینکه این صنعت اکنون به انتهای زمان پیشرفت خود نزدیک می شود این کار چندان دشوار نیست و می توان با سرمایه گذاری در حد 100 الی 200 میلیون دلار کارخانه تولید مدارهای مجتمع را در ایران ساخت[7[.

بنابراین:

  • با توجه به اینکه صنعت نیمه‏هادی یک صنعت زیرساختی با فناوری بالا است و توانمندی‏های جانبی زیادی در کنار خود خواهد داشت؛ با خودکفایی در این صنعت بدون تردید می‏توان گفت، خودکفایی کشور در سایر زمینه‏ها تسهیل و به مرز خودکفایی کامل نزدیک می‏شود.
  • برای اینکه تجربه تلخ شکست در برابر قدرت ها در قرون گذشته تکرار نشود، باید چرخه کامل تولید قطعات الکترونیک و مخابرات را دست کم برای مصارف نظامی، پدافند غیرعامل و امنیت سایبری به شکل بومی در کشور ایجاد کرد.
  • دولت حتی برای شکوفایی اقتصادی هم، باید در این صنعت زیرساختی، سرمایه گذاری کند. ابتدا شرکت های دولتی می تواند پس از دست یافتن به تکنولوژی و سوددهی به سهامی عام تبدیل شوند و یا اینکه به شرکت های خصوصی مستعد، انتقال تکنولوژی دهد و اکوسیستم مناسب الکترونیکی در کشور نضج بگیرد. شرکت های دیگری نیز می توانند به موازات آن تشکیل شوند و تا زمانی که تکنولوژی ساخت مدارات مجتمع در کشور به حد بلوغ برسند (مثلاً به لیتوگرافی 28 نانومتر یا کمتر دست یابند به صورت fabless و بدون کارخانه به طراحی اجزای الکترونیکی فعال باشند و ساخت آن را به کشورهای دارای تکنولوژی ساخت (fab) بسپارند.

References:

 

 [7]https://www.iramis.org/content/گفت-و-گوی-خبری-با-حضور-رئیس-انجمن-میکروالکترونیک-ایران

 

گروه فن آوری و فضای مجازی

دیدگاه کاربران (3 دیدگاه)

  1. سلام.
    انشاالله که درآینده ای نه چندان دور کشوراسلامی عزیزمان با آخرین متدهای علمی اداره خواهد شد و قطعا این امر با تکیه برتلاش دانشمندان متعهد و مسلمان خودمان تحقق خواهدیافت. همچنانکه هرمسلمان با وجدانی نمیتواند پیشرفت علمی و فدرت نطامی کشور را انکارکند. دعا کنیدکه انشاالله اوضاع اقتصادی مردم هم بهترشود تادشمنان انقلاب نتوانند مردم را از مزایای دیگرانقلاب عزیز محروم کنند. انشاالله که بزودی زود شاهد رفع مشکلات کوچک و توجه به پیشرفتهای چشمگیر کشور مردم را شاد ومسرور گرداند.

  2. فقط یک نکته. طبق توضیحات مدیر ماکروسافت ساتیا نادلا، حجم بخش نرم افزار(=کامپیوتر، الکترونیک،…) در اقتصاد جهان تا سال 2030 به 20%، یعنی دو برابر مقدار فعلی می‌رسد.

دیدگاهتان را بنویسید