آمریکا بحران سوریه
علیرغم شکست های پیاپی آمریکائیها در بحران سوریه ، هماکنون این کشور با استفاده از ظرفیت اکراد و ادعای مبارزه با داعش، توانسته است بخش مهمی از مناطق شرقی و جنوبی سوریه را در اختیار داشته باشند. حضور در جنوب و برخی نواحی غرب و شرق رود فرات و مرزهای واقع بین عراق و اردن و همچنین حضور در مناطق کردی شرق و شمال سوریه و تسلط بر بخش وسیعی از خاک سوریه ، مانعی بزرگ در راه رسیدن به توافق داخلی سوریه میباشند. نقش آمریکا نیز مانند روسیه در سوریه دارای ابعاد مختلفی است که هر کدام در جای خود لازم به بررسی است.
اهم فعالیتهای آمریکادر سوریه:
- مدیریت بحران اکراد سوریه و ترکیه: تشدید اختلافات فیمابین ترکیه و اکراد سوریه و مدیریت این بحران بگونهای که با منافع کلان آمریکا در منطقه در تعارض نباشد از اهداف آمریکائی ها برای حضور در این منطقه است. علیرغم توافقهای طرفین (ایجاد مناطق امن برای اکراد در حسکه، قامشلی، عین العرب و درمقابل خارج شدن اکراد از منبج و رقه و دیرالزور که اکثریت عرب را داراست) تلاش های آمریکا هنوز نتوانسته نوعی همگرایی میان طرفین ایجاد نماید و با وجود تسلط بر بیش از 25% از مناطق شرق و شمال سوریه و برخورداری از حمایت کرد های سوریه، تا آنجا پیش رفتند که تهدید کردند در صورت حمله ترکیه به مناطق کردی، اقتصاد این کشور را نابود خواهند کرد. جیمز جفری(نماینده آمریکا در امور سوریه) با دادن چراغ سبز به ترکیه برای کسب حمایت ترکیه اظهار داشت: آمریکا با ایجاد منطقه مستقل کردی در سوریه مخالف است و رسما اعلان کرد اکراد منتظر حمایت ما نباشند.
- مقابله با حضور ایران در سوریه و توسعه پایگاه ها:
آمریکائی ها برای مقابله با حضور ایران و حامیان جبهه مقاومت در سوریه، توافقهایی را با روسیه و ترکیه انجام داده بودند لکن هم پیمانی ترکیه با روس ها در نشست های آستانه و سوتچی و روابط گرم روسیه با ج.ا.ایران و نادیده گرفتن نیروهای ایرانی در 22 کیلومتری مرز با اسرائیل، آمریکا را وادار به تقویت حضورش در این کشور و گسترش و توسعه پایگاههای نظامی (بیش از 22 پایگاه) در مناطق شرقی( دیرالزور، حسکه و قامشلی) وشمال (رقه) و همچنین پایگاه تنف در جنوب سوریه( مرز با اردن و عراق) نمود .
- جلوگیری از وصل شدن کریدور جاده زمینی ایران به لبنان:
یکی از نگرانی های آمریکا در سوریه، دسترسی ایران به کریدور ایران ،عراق، سوریه و لبنان و تعرض به رژیم اشغالگر قدس است . لذا آمریکائی ها تلاش میکنند مانع از وصل شدن این کریدور شوند . جیمز جفری نماینده وزارت امور خارجه در امور سوریه در مورخ 1/3/98 در کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا تاکید نمود:
راهبرد ما در سوریه پایان بخشیدن به درگیری ها و خروج نیروهای ایران از سوریه است. لذا برای جلوگیری از باز شدن این کریدور، آمریکائی ها مجبور شده اند نیروهایشان را در منطقه شرق فرات و پایگاه تنف افزایش دهند.
- افزایش نیروهای آمریکائی در منطقه:
پس از شکست داعش در سوریه، ترامپ در 28 آذر 97 براساس 4 فرضیه زیر، خروج نیروهای آمریکا از سوریه را اعلان کرد:
- از ضربه پذیری نیروهایش در سوریه میکاهد.
- به آمریکا فرصت میدهد در روابط با سوریه تعامل کند
- عقب نشینی ایران را طبق توافق با روسیه و ترکیه به همراه خواهد داشت. بعضی تحلیلگران معتقدند عقب نشینی نیروهای آمریکائی از سوریه به زمان نیاز دارد و درآن صورت روسها عذری برای حمایت از حضور ایران و حزبالله در سوریه ندارند.
- امتیازی است به ترکیه برای انجام حملات بیشتر علیه کردهای سوریه،
مجموعه این عوامل ممکن بود توسعه و گسترش درگیری ها، تنش در روابط مسکو و تهران، و در نتیجه شکست مذاکرات آستانه که آمریکا از آن رنج میبرد را به همراه داشته باشد لکن مخالفت اسرائیل، اروپا و بعضی کشورهای وابسته به آمریکا در خلیج فارس با طرح عقب نشینی سبب گردید، این کشور به بهانه مقابله با داعش حضورش را در منطقه افزایش دهد و اعلان کند 1500 نیروی اضافی به پایگاههای قطر و عربستان اعزام می کند.
- تلاش برای برجسته کردن نقش اقتصادی سعودی و امارات در سوریه:
آمریکائی ها برای مقابله با حضور قوی ایران در سوریه، و استفاده از اموال عربستان برای حضور مستقیم خود در سوریه، تلاش نمودند بازسازی رقه را به عربستان بسپارند و مانع از گسترش نفوذ ایران در سوریه گردند. سفر های عمر البشیر، محمد الشمسی رئیس استخبارات امارات و همچنین سفر جانشین رئیس شورای امنیت ملی امارات به سوریه، سفر غیر رسمی ثامرالسبهان نماینده عربستان در امور سوریه به همراه نماینده آمریکا در منطقه به رقه در سال 2017 برای تقویت نفوذ عربستان در میان قبایل عرب رقه و بدست آوردن بهانه ای برای حضور بیشتر با طرح موضوع بازسازی اقتصادی و بازکردن خط توریستی با سوریه در این راستا انجام گردید. رسانهها نوشتند: عربستان خط توریستی با سوریه را از طریق اردن دنبال می کند.
- تحریم نفتی سوریه برای اعمال فشار بر ایران:
آمریکائی ها به دلایل زیر تحریم نفتی علیه سوریه را به اجرا درآوردند:
- ممانعت از ثبات و خود اتکائی اقتصادی سوریه
- جلوگیری از سرمایهگذاری ایران و روسیه در چاههای نفتی دیرالزور و تسلط بیشتر بر منابع نفتی سوریه (هم اکنون 85% منابع نفتی سوریه در مناطق شمال و شرق سوریه دست آمریکا و حامیانش است ).
- جلوگیری از صادرات نفت ایران به سوریه. این کشور برای جبران کمبود نفت خود (تولید روزانه نفت سوریه 25 هزار بشکه است ) روزانه 100 هزاربشکه و در ماه معادل 2 الی 3 میلیون بشکه نفت از ایران وارد میکرد. مصطفی حموریه رئیس شرکت توزیع نفت سوریه اظهار داشت: سوریه از زمان تحریم تاکنون حتی یک محموله نفتی دریافت نکرده است و از ذخیره انبارهای سوخت خود و سهمیه بندی سوخت استفاده می کند.
نتیجه:
هر چند آمریکائی ها سیاست کاهش حضور نظامی در سوریه را دنبال می کنند لکن تا زمانی که بحران در سوریه ادامه دارد فشار اسرائیل و متحدان عربی آمریکا برای حمایت از مخالفین بشار اسد، حمایت از کردها و مقابله با داعش، بهانهای است برای حضور آمریکا در سوریه و مقابله با تهدید محور مقاومت علیه رژیم اشغالگر صهیونیستی.
لازم است روسیه و محور مقاومت برای مقابله با این تهدید، هرچه زودتر آزاد سازی کلیه مناطق سوریه را از دست گروه های وابسته در سرلوحه برنامههای خود بگذارند و بهانه را از دستان آمریکا و متحدانش بگیرند.