فرصت ها و چالش های جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی
شناخت فرصت ها و چالش های پیش روی جمهوری اسلامی در سال 1396 در حوزه سیاست خارجی یکی از دغدغه های سیاست مداران و نظریه پردازان این حوزه است. یادداشت پیش رو به صورت گذرا به برخی از این فرصت ها و چالش ها اشاره می کند.
10 آوریل 2017 10:40
مسئله شناسی در خصوص هر یک از موضوعات جهانی و بین المللی از جمله موضوع «برجام» ، «حضور ترامپ در کاخ سفید» ، «ارتباط با اتحادیه اروپا» ، تحولات منطقه ای (سوریه، یمن، عراق و..،) «چالش در روابط کشورهای همسایه» ، «بازنگری نقش روسیه در منطقه»، «کنشگری جریان سلفی – تکفیری» ، «تروریسم» و…. می تواند به عنوان اولویت سیاست خارجی ایران، بیشترین توان و انرژی دیپلماسی ایران را در سال 1396 درگیر و مصروف خود نماید.
گفتگو و مذاکره: فارغ از اینکه کدام موضوع در اولویت سیاست خارجی ایران قرار خواهند گرفت ؛ عزت ، حکمت و مصلحت جمهوری اسلامی می طلبد دستگاه سیاست خارجی ایران با نگاهی عمیق و دوراندیشانه ضمن تبیین نقشه راه و راهبردهای کلان ، با بهره گیری از توان حداکثری قدرت سیاسی و دیپلماسی ایران در صحنه بین المللی ، به تبیین نقشه راه پرداخته و با پرهیز از هرگونه شتاب زدگی و اقدامات افراطی و تند، ضمن جا انداختن محور گفتگو بجای تخاصم ؛ اقدامات متناسب و تلافی جویانه در برابر رفتارهای استکبار علیه ایران در پیش گرفته تا با این کار، هم گرایی برخی کشورهای منطقه و قدرت های بزرگ علیه جمهوری اسلامی را درهم شکسته شود.
تعمیق و توسعه روابط با همسایگان: برداشتن قدم های موثر در توسعه و تعمیق روابط با همسایگان و ایجاد روابط فعال سیاسی با برخی کشورهای تاثیر گذار منطقه می تواند گامی اساسی در شکست سیاست در انزوا قرار دادن ایران در منطقه باشد ، در همین راستا با بهره گیری از ظرفیت ها و فرصت های ارتباط با قدرت های منطقه ایی و آسیایی همچون روسیه ، هند و چین؛ در گسترش روابط موثر با جهان تلاش نمود.
توسعه صنعت توریسم: صنعت توریسم یکی از ظرفیت های اساسی در نشان دادن چهره انساندوستانه و فضای امن حاکم بر جمهوری اسلامی می باشد . لذا بایستی با ترویج و استقبال فراگیر از گردشگران خارجی بخصوص برای مردمان کشورهای غربی که سال هاست زیر بمب باران تبلیغاتی علیه ایران قرار دارند به سمت ایجاد تسهیل و گسترش امکانات برای متقاضیان توریسم در این کشورها رفت.
چالش برجام: برجام به رغم تمام کاستی ها و ایراداتی که در مورد آن مطرح می گردد امروزه یک سند بین المللی است و یکی از چالش های اساسی و مسئله راهبردی جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی بشمار می رود، بازی با مهره برجام توسط ایران در مقابله با سیاست تهدید تحریم نظام سلطه بخصوص آمریکا و زیاده خواهی و افزون طلبی استکبار از ملت مظلوم و مقاوم ایران محسوب می گردد. در گام نخست اجرای بی کم و کاست برجام به عنوان توافق بین المللی ایران و پنج قدرت اروپایی و آمریکایی ، هسته توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با ایران در صحنه های مختلف جهانی قرار گیرد و به یک سپر دفاعی موثر در برابر حرکت استکبار در برقراری تحریم های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی تبدیل نمود.
فرصت های توسعه روابط با جهان: بهره گیری از فرصت های منطقه ایی ایران در مبارزه با تروریسم و ترانزیت مواد مخدر ، تجارت و سرمایه گذاری با کشورهای اروپایی ، همکاری های صلح آمیز هسته ای ، مدیریت مناسب مهاجرت اتباع بیگانه از کانال ایران به اروپا و…. می تواند نقش بسزایی در تنظیم روابط بین المللی ایران با جهان بخصوص اتحادیه اروپا داشته باشد. در همین راستا داشتن نگاه موازی به فرصت های ایجاد در روابط ایران و اتحادیه اروپا به همراه همسویی استراتژیکی با روسیه به منظور حضور همسان در تحولات منطقه نیز دارای اهمیت ویژه بوده و در ایجاد تعادل در روابط دیپلماتیک و سیاست خارجی مهم خواهد بود. همچنین با ایجاد شکاف بین اتحادیه اروپا و آمریکا ، ضمن استفاده و بهره گیری از فاکتور اقتصاد و تجارت باید تلاش نمود موضوعات امنیتی و سیاسی در این ارتباطات از اولویت برخوردار نباشند .
تروریسسم و افراط گرایی: تروریسم یکی دیگر از موضوعات مهمی است که تاکنون استکبار با بهره گیری از آن توانسته است با متهم ساختن جمهوری اسلامی ایران در حمایت از تروریسم به مخدوش کردن چهره ملت و جمهوری اسلامی ایران در سطح جهانی بپردازد، از این رو سیاست خارجی ایران باید به سمت برجسته تر کردن نقش ایران در مبارزه با تروریسم جهانی در منطقه رفته و تلاش خود را در این رابطه معطوف به توسعه ایجاد اجماع منطقه ای در مقابله با تروریسم بنماید.
اوضاع پیچیده در برخی از کشورهای منطقه همچون مناقشات در سوریه ، عراق ، یمن و بحرین بیانگر این واقعیت مهم است که طرف های درگیر در این مناقشات هیچکدام برنده نهایی حداقل در کوتاه مدت و میان مدت نخواهند بود و راه حل های خشونت آمیز و نظامی که با بهره گیری از افراط گری و فرقه گرایی و توسعه تروریسم صورت می گیرد، نمی تواند بر زخم های عمیقی که بر تن ملت های این منطقه طی سال های اخیر وارد شده است ، به صورت مرحم عمل کند. آنچه که دستگاه دیپلماسی ایران می تواند به عنوان منادی آن وارد عمل شود حمایت از حفظ تمامیت ارضی ، مبارزه جهانی با تروریسم های داخلی و وارداتی در همه کشورها و در پیش گرفتن راه حل و گفتگوهای سیاسی بین تمامی طرف های درگیر است، «به طوری که هیچ یک از بازیگران واقعی از فرآیند، حذف نشوند و از نتیجه کار به حاشیه رانده نگردند».
مجید بهمنی
فروردین 1396
مسائلی که عنوان شد جدا از موضوعاتی نظیر مواد مخدر و مهاجرت که نظامات غربی راحل های مخصوص به خود را دارند اول از همه در گرو همدلی و همکاری تمامی مسئولان نظام است متاسفانه مواظع متفاوت مسئولین و سیاست گذاران نظام , دعواهای سیاسی در دکترین روابط خارجی و سعی در ماندن در قدرت به قیمت تخریب روابط خارجی در چند سال گذشته موجب گردیده روابط خارجی جمهوری اسلامی چنگی به دل نزند تا جایی که گمان می رود مسئولین دیپلماسی کشور از شور و حال روزهای اول خدمت افتاده اند در هر صورت با توجه به انتخاب رییس جمهوری جدید در آمریکا و پیگیری مجدد سیاست انزوای ایران به نظر می رسد بایستی سیاست تعامل با کشورهای غربی و منطقه با رویکرد برجسته کردن برجام و مبارزه با تروریسم و مهمتر از آن ترسیم نقشه راه با حضور کلیه مسئولین تاثیر گذار می تواند سیاست خارجی موثری را برای جمهوری اسلامی رقم بزند
احسنت به نوسنده مقاله فوق ؛ با توجه به شرایط ….. توانسته است کف مطالبات نخبگان جامعه را در اولویت سیاست خارجی ایران به درستی رصد و تبیین کند