راهبرد ملی -|- nationalstrategyبایگانی‌های جمهوری اسلامی ایران - صفحه 2 از 2 - راهبرد ملی -|- nationalstrategy

اتخاذ راهبردها نیازمند رعایت الزاماتی است که ریشه در ارزش ها و نگرش ها دارند، برای اجرای الزامات راهبردی منطقه ای ایران، باید به اسناد بالادستی همچون قانون اساسی توجه کرد. قانون اساسی تکالیف مشخصی را در سیاست خارجی مشخص نموده است در صورت تعارض این تکالیف با واقعیت های منطقه ایی چه رویکردی باید اتخاذ شود؟ گفت و گو و اجماع ملی از دیگر الزامات راهبردی برای تامین منافع ملی و امنیت ملی است. تفاوت و تمایز سیاست ایران با نظرات و اجماع نخبگان داخلی چگونه حل و فصل می گردد؟ دکتر محمود یزدان فام از پژوهشکده مطالعات راهبردی در قسمت دوم این یادداشت، به سئوالات فوق پاسخ می دهد.

اصلی ترین کارویژه دولت های ملی، تأمین امنیت ملی است. به دلیل تاثیرات متقابل تحولات منطقه ایی بر امنیت ملی، دولت های ملی جدا از سطح ملی، ناگزیر به اقدام در سطح منطقه ای نیز هستند. جمهوری اسلامی ایران در منطقه پر آشوب خاورمیانه با مجموعه های امنیتی دیگری در ارتباط متقابل است. این مجموعه ها توانسته اند به لحاظ پیوندها و تأثیرات متقابل، بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران اثر گذشته و سیاست ها و اقدامات ایران را به شدت متاثر سازند. در سال های اخیر بروز تحولات گوناگون در سطح منطقه و بخصوص غرب آسیا و در خاورمیانه موجب پیچیدگی های خاص در مناسبات دولت ها با جمهوری اسلامی شده است، با این اوضاع این پرسش مطرح است که برای جمهوری اسلامی ایران، تأمین مؤثر و کم هزینه امنیت ملی خود در مواجهه با وضعیت بی سامان منطقه ای چه راهبردی می تواند مفید باشد؟ دکتر محمود یزدان فام از پژوهشکده مطالعات راهبردی طی سه قسمت به این پرسش پاسخ می دهد. در قسمت اول محیط راهبردی منطقه ای ایران به اجمال تشریح می شود .

تفکرراهبردی یا استراتژیک ، در محیط پر تحول و غیر قابل پیش بینی ، رویکرد مناسب «راهبری» به شمار می آید. این تفکر در محیط ، نیازمند بصیرت و فهم است و مبنای بصیرت ، محیط- و مبنای فهم ، قواعد بازی و چگونگی به کار گیری آنهاست و این مستلزم کشف شهودی زوایای نا شناخته فضاست تا ارزش ها تجلی پیدا کنند.این تفکرقادر است زمینه و شکل گیری و توسعه این بصیرت را فراهم سازد. در دو قسمت قبل؛ به پنج اصل از هفت اصل تفكر استراتژیك یعنی تناقض اندیشی دیدمان اندیشی، بداهه اندیشی ، زمان اندیشی و منابع اندیشی استراتژیک اشاره شد و هنر امام در بکارگیری آن با محوریت انقلاب اسلامی و سه گانه استقلال، جمهوریت و آزادی بیان گردید. خانم فاطمه خادم شیرازی استاد دانشگاه در قسمت سوم یادداشت و در ادامه با ذکر دو اصل دیگر بنام منابع انديشي- چرخه سعی و خطا اندیشی در تفکرات راهبردی امام خمینی (ره) به این نتیجه می رسد که تفکر راهبردی حضرت امام(ره) در حوزه انقلاب اسلامی در حقیقت تحقق همزمان عواملی بوده که در انتهای یادداشت به ان اشاره کرده است.

در سال های اخیر به منظور استحاله نظام جمهوری اسلامی ایران جهان بینی ارزشی نظام زیر سئوال رفته و موجب گردیده تعاریف جدید و رهیافت های متفاوت و متعارضی از سیاست، دیانت، فرهنگ و ارزش ها شکل بگیرد. آقای علی مرتضوی کارشناس امور سیاسی در قسمت اول پس از ذکر عوامل تاثیر گذار درامنیت کشور، و یاد آوری تهدیداتی که متوجه نظام بوده به بیان رمز پایداری و ماندگاری حکومت پرداخته بود و در قسمت دوم به ذکر رئوس آثار و پیامدهای اختلافات داخلی و علت ها و بسترهای آسیب پذیری اتحاد و انسجام ملی در ابعاد داخلی و بیرونی می پردازد و در انتها راه کارهای پیشنهادی برای جلوگیری از تضعیف مولفه های قدرت در جمهوری اسلامی ایران را ارائه می دهد.

«تفکر استراتژیک» رهبر را قادر می سازد تا بفهمد چه عواملی در دستیابی به اهداف مورد نظر موثر است و کدامیک موثر نیست و چرا و چگونه این عوامل ارزش می آفریند؟ این بصیرت نسبت به عوامل تاثیر گذار در خلق ارزش، قدرت تشخیص ایجاد می کند. بدون این تشخیص، صرف منابع (مادی و غیر مادی) دستیابی به موفقیت بی حاصل خواهد بود. در قسمت قبل؛ به اصل اول تفكر استراتژیك یعنی تناقض اندیشی و هنر امام در بکارگیری آن با محوریت انقلاب اسلامی و سه گانه استقلال، جمهوریت و آزادی اشاره شد. خانم فاطمه خادم شیرازی استاد دانشگاه در ادامه برای پاسخ دادن به این سئوال که تفکراستراتژیک چه تاثیری در تفکرات راهبردی امام خمینی (ره) داشته است در قسمت دوم، اصول دوم الی پنجم که به موضوع دیدمان اندیشی، بداهه اندیشی ، زمان اندیشی و منابع اندیشی استراتژیک است را در راهبرد رهبری انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار می دهد.

در اسلام آزادی فردی و آزادی اجتماعی با هم در تعارض نبوده و ضمانت نظم اجتماعی در حفظ سلسله ارزش هایی است که افراد جامعه با آن مخالف نیستند. در این جامعه امر به معروف و نهی از منکر فرایندی است که به نظارت همگان منتهی خواهد شد. برای استحاله جمهوری اسلامی ایران از درون، عواملی موجب گردید در سال های اخیر جهان بینی ارزشی نظام زیر سئوال برود و جامعه وحدت گرا به اقلیت سوق داد شده و تعاریف و رهیافت های متفاوت و متعارضی از سیاست، دیانت، فرهنگ و ارزش ها شکل بگیرد. آقای علی مرتضوی کارشناس امور سیاسی پس از ذکر عوامل تاثیر گذار برانسجام ملی ووحدت مردم به عنوان مؤلفه اصلی قدرت ج.ا.ایران وآثاروپیامدهای وحدت درفرایند حاکمیت، به بیان رمز پایداری و ماندگاری حکومت می پردازد. این یادداشت در دو قسمت ارائه می گردد . قسمت اول به تشریح عوامل تاثیر گذاربروحدت مردم به عنوان اصلی ترین مولفه قدرت در جمهوری اسلامی ایران پرداخته و در قسمت دوم به ذکر رئوس آثار و پیامدهای اختلافات داخلی و علت ها و بسترهای آسیب پذیری اتحاد و انسجام ملی در ابعاد داخلی و بیرونی می پردازد و در انتها راه کارهای پیشنهادی برای جلوگیری از تضعیف مولفه های قدرت ارائه می شود.

تفکر راهبردی یا «تفکر استراتژیک» رویکردی است مبتنی بر اصول استراتژی تفکر واگرا و خلاقانه برای خلق یک استراتژی ارزش آفرین، «تفکر استراتژیک» درمحیط پر تحول و غیر قابل پیش بینی، رویکرد مناسب «راهبری» به شمار می آید. این تفکر یک مهارت حیاتی مدیریت در هزاره جدید است. از دیدگاه ماهوی «تفکر استراتژیک» یک «بصیرت و فهم» بوده و کمک می کند تا در شرایط پیچیده واقعیت های موجود و قواعد آن به درستي شناخته شود و ویژگی های جدید آن زود، کشف شود. این یادداشت سعی دارد در سه قسمت و با بهره برداری از هفت اصل كليدي در تفكر استراتژیك بر گرفته از کتاب برنامه‌ریزی سناریویی و با رویکردی علمي ، نوین و متمایز به بررسی چارچوب ادراکی راهبردی حضرت امام خمینی«ره» به عنوان رهبر انقلاب اسلامی ایران بپردازد. خانم فاطمه خادم شیرازی استاد دانشگاه در این یادداشت ها به این سئوال پاسخ می دهد که تفکراستراتژیک به عنوان یکی از بزرگترین و اساسی ترین قابلیت های «رهبر بزرگ انقلاب» در حوزه انقلاب اسلامی، چه تاثیری در شکل گیری استقلال، جمهوریت و آزادی داشته است. در قسمت اول؛ اصل اول یعنی تناقض اندیشی و هنر امام در بکارگیری این استراتژی در هدایت انقلاب اسلامی ایران اشاره می شود.

وقتی حضرت امام فرمان صدور انقلاب را صادر کردند به معنای صدور انقلاب اسلامی بر قلب های مردم مستضعف دنیا بود. امروز بعد اتمام چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد هستیم انقلاب اسلامی ایران توانسته است در طلوع چهلمین فجر انقلاب اسلامی طلیعه ایی قدرت خود را به عنوان یک قدرت منطقه ایی اثبات نماید. چگونگی و چرایی این موضوع در یادداشتی به قلم مجید بهمنی ارائه شده است.

مبحث مدیریت گسترده، عمیق و بس پیچیده بوده و بر حسب زمان و مکان و موضوع و...متغیر است. یکی از زوایای مهم در این امر شخصیت مدیر است. در قسمت اول به یک بُعد از این شخصیت با موضوع مدیران ناهشیار اشاره کردیم و در این یادداشت به موضوع مدیران خود شیفته خواهیم پرداخت. خود شیفتگی بخشی فطری و ژنتیکی افراد بوده و لایه هایی در ریشه شخصیت بنیادی فرد دارد. خودشیفتگی نوعی علاقه افراطی به خود و تکیه بر خود انگاشت های درونی یا نوعی اختلال شخصیتی است که در آن فرد خود را غلوگونه بزرگ و مهم می پندارد به گونه ای که در توانایی و شایستگی خود به صورت بیمار گونه دچار بزرگ بینی و بزرگ نمایی می گردد آنچنان که هیچ چیز دیگری را به عنوان مولفه قدرت و تاثیر گذارتر از خود نمی پذیرد . علی اکبر فامیل کریمی پیامدهای اینگونه خصلت ها در مدیران را بر می شمارد و راه کارهایی ارائه می دهد.

مدیریت امروزه از جهت سرعت، اتفاقات و تحولات متغیرهای بیشماری را پذیرفته و پایش های متعددی را بر می گیرد. جامعه پر تحرک مدیریتی لحظه به لحظه با تحلیل و تفسیرهای گوناگونی مواجه است که تحمل آن بعضا ملال آور و زمانی شیرین است. یکی از شاخص های مهم در امر مدیریت ها، میزان هشیاری مدیران و شناسایی مدیر ناهشیار است زیرا اینان هزینه سنگینی را به جامعه تحمیل می کنند. بنابراین بایستی از بکارگیری مدیران ناهشیار خود داری شود . مدیران هوشیار و مدیران ناهشیار چه ویژگی هایی دارند؟ امروزه چه اتفاقات و موضوعات جهانی و بین المللی و داخلی، مدیران را بر آن می دارد که هوشیار باشند؟ نوع هوشیاری بایستی چگونه باشد؟ چاره کار برای جلوگیری از بکارگیری مدیران ناهشیار چیست؟ علی اکبر فامیل کریمی طی چند یادداشت به این سئوالات پاسخ داده است. قسمت اول به موضوع مدیران ناهشیار می پردازد.

بدنبال هتاکی ها و سخنان توهین آمیز اخیر ترامپ بر علیه چمهوری اسلامی ایران که نتیجه؛ شخصیت حس محور، تغییر گرا و دمدمی مزاج، هیجانی و غیرقابل اعتماد وی بوده و در برخی ویژگی ها بسیار جزمی و غیرمنعطف است. رژیم غاصب صهیونیسم و متحدان عربش با سو استفاده از این روحیات و با پشتوانه مالی از ترامپ اقدام به تحریک وی برای اقدامات افراطی در منطقه نموده و ترامپ نیز به دنبال کسب درآمد بیشتر است بنابراین خود را در اختیار صهیونیست ها و دلارهای نفتی عرب های افراطی قرار داده است . فتح الله فرجی پژوهشگر ضمن توصیه به برخورد هوشمندانه با غده سرطانی مثلث ترامپ، رژیم صهیونیستی و ملک سلمان، چهار پیشنهاد و راه کار در حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی برای مقابله با وضعیت اخیر ترامپ ارائه داده است.

سیر افزایشی شکست های نظامی داعش در عراق و سوریه باور نابودی کامل این گروه سلفی افراطی در آینده نزدیک را تقویت نمود . اما عواملی همچون نقش و تاثیرگذاری بازیگری های سیاسی کشورهای منطقه و فرا منطقه ای و آینده تحولاتی که می توان تصور نمود، از عوامل به بار ننشستن این باور می باشد. این مقاله به چگونگی این تاثیرات در ادامه حیات و آینده داعش می پردازد.

گروه های تکفیری و داعش علی رغم تحمل شکست های سنگین نظامی اخیر در عراق و سوریه و رو به اضمحلال رفتن توان نظامی آنان و دولت خود خوانده در منطقه ، به دلیل وابستگی اعتقادی به وهابیت از یک سو و از طرف دیگر حمایت های همه جانبه استکبار جهانی و نظام سلطه از انان همچنان دارای تهدید بوده و چالش هایی را در منطقه به همراه خواهند داشت. این یادداشت بدنبال طرح مسئله، راهبرد ها و راه کارهایی برای مقابله با داعش در شرایط کنونی و آینده پیشنهاد می کند.

از ویژگی های یک دیپلماسی فعال تبدیل تهدیدات به فرصت در حوزه سیاست خارجی به خصوص در بخش اقتصادی است لذا با توجه به پررنگ شدن اختلافات قطر با عربستان و دولت‌های عربی، جدا از نقشی که ایران در مسائل سیاسی می‌تواند ایفا کند، همکاری‌های دوجانبه و افزایش تعاملات تجاری با این کشور دارای اهمیت است هدف ما در این نوشتار بررسی بخش‌های برگزیده و مهم اقتصادی قطر، و شناسایی فرصت‌های جدید این کشور برای ایران است.