راهبرد ملی

مقایسه وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با نظام گذشته بدون لحاظ کردن هزینه ها و درآمدهای اقتصادی ایران در دو دوره قبل و بعد از انقلاب، نمی تواند منطقی و واقع بینانه باشد. از آنجا که بعد از انقلاب شاهد تغییر در شاخص های توسعه یافتگی در بسیاری از زمینه ها و ابعاد هستیم دکتر امیرحسین طاهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در این یادداشت ضمن مقایسه ایران قبل و بعد از انقلاب، به دلایل بروز برخی نارضایتی های مردمی پرداخته و به راه کاهای برون رفت از مشکلات اقتصادی اشاره می کنند.

به زعم آمریکا دستیابی ایران به فن‌آوری موشکی به عنوان همزاد فن‌آوری هسته‌ای و فضایی این امکان را به ایران خواهد داد تا موازنه قدرت در منطقه بدون کنترل و نظارت آمریکا تغییر یابد. در حالیکه سامانه دفاعی و توان نیروی هوایی ایران، بهترین گزینه دفاعی در برابر متجاوزان به حساب می‌آیند. در قسمت دوم گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان به راهبرد آمریکا در قبال برنامه موشکی ایران پرداخته و به چگونگی و چرایی رویکرد ایران برای تقویت بنیه دفاعی کشور اشاره دارند.

جمهوری اسلامی ایران چشم انداز خود را در سطح کارآمدی ساختاری، فراتر از سطح ملی و در سطح الهام بخشی دیده است. دکتر حسین عصاریان از اساتید دانشکده امنیت ملی با طرح چهار حوزه توسعه توانمندی و حرکت خلاق و مبتکرانه در دولت ها، برای بهره برداری مناسب از کارآمدی نظام پیشنهاداتی ارائه می دهند.

شاخصها و اهدافی که چین طی چهل سال گذشته مورد توجه قرار داده تا بتواند به مراحلی از توسعه یافتگی دست یابد بخشی از سخنان آقای خاجی سفیر سابق ایران در چین است که در گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان ایراد گردیده. در قسمت اول به شاخص هایی چون مبارزه با فقر، ذخایر ارزی و تجارت خارجی در چین اختصاص دارد و به اهداف و مسائل مهمی که در اولویت های چهل ساله چین از جمله احیا جاده ابریشم، وارد انرژی، حضور آمریکا در خاورمیانه، بحران خاور میانه، دگردیسی سیاسی در درون انقلاب چین و... بوده، توجه شده است.

محقق محترم جناب اقای زارعی عواملی چون احزاب و نهاد های سیاسی را عوامل مهم برای رسیدن به شایسته سالاری دانسته و هرگاه دولت چابک و کارآمد باشد آن را دولت قوی می داند، ایشان در سخنان خود در هم اندیشی سایت راهبرد ملی بحث اعتماد را مهمترین مصداق سرمایه ی اجتماعی دانستند و هشت مورد از عوامل اثر گذار بر ساختار اجتماعی را برشمردند.

پس از توضیح چیستی و چرائی موضوع مدیریت دانش در دو قسمت قبلی در قسمت سوم دکتر محمود رستگار با تشریح فعالیت‏های کلیدی مدیریت دانش، مدل‌های مدیریت دانش، مراحل عملیاتی کردن مدیریت دانش در سازمان، مهم‏ترین عوامل مؤثر بر ایجاد یک نظام مدیریت دانش کارآمد، عوامل موفقیت مدیریت دانش، عوامل عدم موفقیت مدیریت دانش به چگونگی مدیریت دانش در سازمان های اداری می پردازد.

دکتر امیرحسین طاهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در پاسخ به این سؤال که «مفهوم نظری و عملی کارآمدی و کارایی به چه معنا و دارای چه شاخصه هایی است و از سویی چه راهکارهایی برای افزایش کارآمدی نظام فعلی جمهوری اسلامی قابل پیش بینی و پیشنهاد است؟» طی سخنانی به بیان پنج نظریه های کارآمدی توفیق، رضایت، تکلیف مداری: خواص گرایی یا عوام گرایی، عدالت پرداخته و هفت مورد از خطاها و مغالطه هایی که در سنجش میزان نظام وجود دارد اشاره کردند.

فهم و درک دلایل اصلی مخالفت آمریکا با برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران، مسئله‌ای مهم برای تدارک تمهیدات لازم به منظور خنثی‌سازی و مقابله با مواضع و اقدامات غیر عقلایی طرف آمریکایی است. برای تبیین این مسئله گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان طی دو یادداشت به این موضوع می پردازد. در قسمت اول به اهم دلایل مخالفت آمده در مواضع دولتمردان و اسناد ملی آمریکا از جمله؛ حفظ برتری استراتژیک و امنیت رژیم صهیونیستی، ارتباط فناوری موشکی با سلاح هسته ایی و همچنین حضور در فضا و اراده ایران برای تغییر در نظم موجود جهانی ...، پرداخته است.

کشورهای در حال توسعه با پنج بحران اساسی مواجه هستند: بحران های هویت، مشروعیت، مشارکت، نفوذ و توزیع. دکتر حسین عصاریان نژاد دوازده اصول از جمله صیانت از مقاومت مردم، تداوم بخشیدن به مشروعیت، اصالت به تربیت سطوح شایستگی و مدیریت بهینه انتظارات، تقاضا، توزیع و... که دولت ها برای عبور از بحران ها و دستیابی به توسعه کارآمدی ساختاری باید به آن توجه کنند را بیان نمودند.

دکتر علی احمد یحیوی دو شاخص نظریه پردازی و توسعه دموکراسی و مشارکت مردمی را از نشانه های کارآمدی نظام جمهوری اسلامی دانستند اما در زمینه های اقتصاد و مسائل اجتماعی جمهوری اسلامی را دچار فقر نظری می دانند. ایشان در سخنان خود با تشریح موارد فوق شاخص های دیگری از جمله دولت – ملت، حکمرانی شایسته را نیز مورد واکاوی قرار داده و آسیب هایی که متوجه کارآئی نظام است را برشمرده و برای بالا بردن کارآئی نظام راهکارهایی ارائه داده اند.

در قسمت اول این مقاله، چیستی مدیریت دانش از منظر مفهوم شناسی، تعاریف مدیریت دانش، چیستی دانش صریح و ضمنی و چالش‌هاي پيش روي مديريت دانش ارائه گردید. در قسمت دوم دکتر محمود رستگار چرائی مدیریت دانش را در چهار حوزه اهداف، مزایا، فواید، کارکردهای مدیریت دانش مورد واکاوی قرار داده و مهم‏ترین کارکردهای مدیریت دانش از جمله؛ ارتباط بهینه با مشتری، یادگیری و اعتلای فرهنگ سازمانی، رهبری سازمانی و تصمیم ‏گیری هوشمندانه، بازطراحی فرآیندهای سازمانی، خلاّقیت، توجه به دانش افراد و نخبگان، تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح و تولید دانش جدید را تشریح می نماید.

دکتر رضا رسولی استاد دانشگاه کار آمدی فرهنگی اجتماعی نظام جمهوری اسلامی را در تجلی نهاد سازی، سازمان دهی و پیش بینی های فرهنگی، توسعه اجتماعی و مشارکت سیاسی مردم دانسته و فتح الفتوح این کارآمدی را در پرورش هزاران جوان شیفته انقلاب اسلامی و توسعه ی فرهنگ مقاومت در حوزه داخل و خارج کشور دانسته و به زمینه های این کارآمدی اشاره کردند.

در بهمن سال 1397 جلسه ایی با عنوان کارآمدی جمهوری اسلامی ایران با حضور پنج تن از اساتید دانشگاه در سایت راهبرد ملی برگزار گردید. حاضرین در این جلسه دیدگاه های سلبی و ایجابی خود در موضوع جلسه را بیان داشتند. این گزارش به چکیده سخنان حاضرین اختصاص دارد. مشروح این نظرات به زودی در سایت راهبرد ملی منتشر خواهد شد.

دکتر امیر حسین طاهری عضو هئیت علمی دانشگاه خوارزمی پس از بررسی سیاست پیمان‌سپاری ارزی، ایرادات، آثار منفی آن در قسمت اول دراینجا با بیان آثار مثبت پیمان سپاری ارزی از جمله تقویت بازگشت ارز صادراتی ، تقویت تولیدات داخلی و جلوگیری از بحران های کاذب ارزی و ... برای تحقق هر چه بهتر اهداف سیاست ارزی پیشنهاداتی را ارایه داده اند.

طی چهل سال نظام سلطه به سرمداری آمریکا به انحا مختلف با انقلاب اسلامی به مقابله پرداخته و از هرگونه اقدامی برای براندازی نظام جمهوری اسلامی کوتاهی نکرده است. برغم شکست های مکرر آمریکا در این سیاست، دلیل اصلی تداوم دشمنی آشکار علیه جمهوری اسلامی ایران توسط آمریکا چیست؟ مجید بهمنی در یادداشتی کوتاه بدان پاسخ می دهد.

پس از چهل سال شاهد هستیم در میان انبوه گزارشات و هجمه ها بر علیه انقلاب اسلامی ایران و برغم سعی نظام سلطه در سیاه نمایی از انقلاب اسلامی ایران، بیگانگان زبان به اعتراف و اذعان جایگاه برتر جمهوری اسلامی ایران می نمایند. گزارش زیر که در دو قسمت ارائه گردید؛ نمونه ایی از این اعترافات است. این گزارش به همت پژوهشگران دانشگاه امام حسین (ع) تهیه و باز نشر می گردد و تلاش دارد با ارائه آمارهایی جایگاه و رتبه جمهوری اسلامی ایران در حوزه های مختلف را به استناد گزارشات موسسات و سازمان های بین المللی در بین 20 کشور برتر جهان نشان دهد. در قسمت اول این گزارش جایگاه ایران در حوزه های کشاورزی، اقتصاد، علمی، انرژی، صنعت و معدن، نظامی و قدرت جهانی و فناوری در بخش های هسته ایی، ارتباطات و ... بیان شده بود. در ادامه حوزه های آموزش، سلامت، ورزش و توسعه انسانی و همچنین ظرفیت های موجود در کشور آورده شده است.

در قسمت اول این یادداشت دکتر امیر حسین طاهری عضو هئیت علمی دانشگاه خوارزمی ضمن بررسی سیاست پیمان‌سپاری ارزی، ایرادات، آثار منفی آن از جمله: کاهش صادرات غیر نفتی، کاهش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی ، کاهش اشتغال ، ایجاد بازار سیاه ارز ، ایجاد بستر فساد در نتیجه افزایش دخالت دولت در اقتصاد، بلوکه شدن سرمایه در گردش تولید، رونق کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف را مورد واکاوی قرار داده است و در قسمت بعد برای تحقق هر چه بهتر اهداف این سیاست ارزی ضمن بیان آثار مثبت پیمان سپاری ارزی، پیشنهاداتی را ارایه خواهند داد.

در سازمان‏ها علی‏رغم وجود حجم بسیار بالایی از اطلاعات و دانش و نیز به کارگیری فناوری‏های نوین اطلاعاتی و ارتباطی، اطلاعات لازم و کافی و به موقع در اختیار متقاضیان قرار نمی‏گیرد. مدیریت دانش یکی از راه‏حل‏های مناسب برای کسب سودمندی و کارایی در سازمان‏ها به شمار می‏آید. دکتر محمود رستگار در مقاله ایی به موضوع ضرورت توجه به موضوع مدیریت دانش از منظر چیستی، چرائی و چگونگی آن می پردازد. در قسمت اول این مقاله ، چیستی مدیریت دانش از منظر مفهوم شناسی ، تعاریف مدیریت دانش ، چیستی دانش صریح و ضمنی و چالش‌هاي پيش روي مديريت دانش ارائه می گردد.

خوشتر آن باشد که سر دلبران /// گفته آید در حدیث دیگران انقلاب اسلامی ایران در بهمن سال 1397 چهلمین سال تولد خود را جشن می گیرد. این گزارش؛ در دو قسمت نگاهی کوتاه به کارنامه نظام جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذاشته در حوزه های مختلف دارد. در قسمت اول اطلاعات و آمارهایی از حوزه های کشاورزی، اقتصاد، صنعت و معدن، انرژی ، علمی، فناوری، نظامی و قدرت جهانی ارائه شده است. در قسمت بعدی حوزه های ظرفیت ها، سلامت ،آموزش، ورزش،توسعه انسانی ارائه می گردد. امتیاز این گزارش در اطلاعات و ارقام برگرفته از تحقیقات موسسات و سازمان های بین المللی است که توسط جمعی از محققین دانشگاه امام حسین (ع) جمع آوری شده و اکنون باز نشر می گردد.

دکتر امیر حسین طاهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در قسمت اول این مقاله با ذکر موانع موجود فراروی نظام تصمیم سازی اقتصادی کشور، به ضرورت اهمیت استراتژیک بازنگری در نگرش ها و روشها و فرایندهای تصمیم سازی و تصمیم گیری های اقتصادی کشور پرداخته بود اکنون در قسمت دوم به پنج مورد از چالش های حوزه ساختاری از جمله تعدد مراکز تصمیم گیری و تداخل وظایف، عدم انسجام نظام تصمیم گیری اقتصادی، شکاف میان سیاستگذار و مجری، عدم اشراف به فرآیندهای اجرایی و عملکردها، غفلت از سرمایه انسانی و ظرفیت های بالقوه و بالفعل کارشناسی کشور پرداخته و جهت برون رفت از این وضعیت در دوازده بند؛ راه کارها و پیشنهاداتی خود را در قالب الزامات نظام تصمیم گیری اقتصادی کشور مطرح و جمع بندی می نماید.

گروه فناوری و فضای مجازی موسسه مطالعات راهبردی فرهیختگان قائم با تهیه گزارشی کوتاه به موضوع چیستی پول دیجیتالی پرداخته است. در این گزارش شانزده مورد از کاستی‌های بیت کوین در تبادلات اقتصادی شمرده شده و همچنین نکاتی در مورد خطرپذیری و پیامدهای استفاده از پول دیجیتال را یادآوری کرده است. در انتها با ذکر مختصری از وضعیت این پول در ایران به برخی از نکات درباره بیت‌کوین اشاره می کند.

دکتر محمد علی رنجبر در قسمت دوم مقاله به موضوع وظایف راهبردی دولت های مدرن و علمای جهان اسلام برای ملت و امت سازی پرداخته است. ایشان در این قسمت؛ محدود سازی فعالیت گروه های بنیادگرا و گروه های تفرقه انگیز، تنبیه و مجازات دولت هایی که از بنیادگرایی حمایت می کنند و ایجاد سیستم یکپارچه آموزشی را به عنوان سه راه کار سخت دولت های مدرن دانسته و برای رسیدن به اهداف راهبردی فوق سه راه کار نرم؛ معرفی اهداف راهبردی دشمن به جوامع اسلامی، کمک به دولتها در معرفی اسلام اعتدالی و ایجاد شورایی برای صدور فتاوای مورد نیاز ملت سازی و امت سازی را از وظایف علمای اسلام می دانند.

فناوری اطلاعات و ارتباطات روز به روز چهره جامعه را تغییر داده و شئون مختلف زندگی بشری را تحت تأثیر می‌گذارد. هم اکنون اصطلاح «اقتصاد نوین» دیگر یک مفهوم نیست، بلکه فراتر از آن صورت واقعی به خود گرفته است. در اقتصاد نوین موج‌های گوناگون بوجود آمده و به تدریج تقاطع عرضه و تقاضا را در بستر فضای مجازی بیشتر فرو برده و قواعد و قوانین مبادله خاص خود را به همراه خواهند آورد. یکی از این عرصه‏ها، هویت و ثبت ارزش دیجیتال است. فناوری بلاک‏چِین دریچه‏ای جدید است که به موجب آن به عدم تمرکز تایید، ثبت و ذخیره سازی اطلاعات خواهیم رسید. این تغییرات مزایایی برای کاربران را فراهم خواهد کرد. گروه فناوری و فضای مجازی موسسه مطالعات راهبردی فرهیختگان قائم در این مقاله به این مزایا می پردازد.

مدیریت در وضعیت عادی روال شناخته شده ای دارد ولی در مواقع بحران اصولی مشخص و پیچیدگی های خاص خود را داشته و دارای معیار های ویژه است اما مدیریت در تحریم ها مولفه های بس دشوار را در بر خواهد داشت؛ و مبتنی بر مولفه های مبنایی و زیرساختی و اجرایی متفاوت از شرایط عادی است. محقق علی اکبر فامیل کریمی در قسمت اول این یادداشت دشمن شناسی، ایجاد خود باوری، اعتماد سازی، کنترل جو روانی در مدیریت های بحرانی و خروج از ترس در فضای مدیریتی را به عنوان مولفه های مبنایی در شرایط کنونی کشور مورد واکاوی قرار می دهد.

بازنگری در نگرش ها و روشها و فرایندهای تصمیم سازی و تصمیم گیری های اقتصادی کشور دارای ضرورت و اهمیتی استراتژیک است دکتر امیر حسین طاهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در این مقاله با ذکر موانع موجود فراروی نظام تصمیم سازی اقتصادی کشور در زمینه نگرش ها، روشها، ساختارها و رفتارها ، راه حل های پیشنهادی در قالب الزامات نظام تصمیم گیری اقتصادی را ارائه می دهد. نویسنده در قسمت اول این مقاله در 11 بند چالش های حوزه فکری و فرهنگی را مورد واکاوی قرار داده و در قسمت دوم به چالش های حوزه ساختاری پرداخته و جهت برون رفت از این وضعیت راه کارها و پیشنهاداتی خود را مطرح می نماید.

بدست آوردن جایگاه و رتبه جمهوری اسلامی ایران در بازه زمانی آبان و آذر 1397 از نگاه بیش از پانصد سایت، وب لاگ، خبرگزاری ها، پژوهش های بین المللی و ملی و کتب و مجلات در حوزه های امنیتی و نظامی، تولید علم، اقتصادی، ارتباطات، انرژی (نفت- گاز- برق)، بهداشت و درمان، صنعت و معدن، کشاورزی و دام و آبزیان، حمل و نقل ، اجتماعی- فرهنگی، هنر، ورزش دستمایه پژوهش محقق گرامی اقای مجتبی قانعی است. سایت راهبرد ملی از پژوهش های تمامی عزیزان علاقه مند برای مشخص نمودن جایگاه و رتبه جمهوری اسلامی ایران در حوزه هایی که در این پژوهش نیامده است، استقبال می کند.

اصلی ترین هدف دولت های مدرن ملت سازی است. در ملت سازی، به منظور جلوگیری از اختلافات اجتماع شکن، تعصبات قومی، زبانی، آداب، رسوم و مذهب خاص، تبدیل به تعصب بر ملیت و زبان واحد شده تا اختلافات منجر به ناامنی فراگیر در سطح یک واحد سیاسی ایجاد نگردیده و بستری برای ایجاد ناامنی، و عدم توسعه فراهم نشود و فعالیت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در بستر دموکراسی، کاهش نیابد. دکتر محمد علی رنجبر در این مقاله طی دو قسمت به موضوع وظایف راهبردی دولت های مدرن و علمای جهان اسلام جهت ملت سازی و امت سازی پرداخته است ایشان در قسمت اول به صورت خلاصه نحوه شکل گیری دولت های مدرن در اروپا و نقشه آنها برای سایر نقاط جهان و همچنین استراتژی و راهبرد دشمنان فعلی جهان اسلام در منطقه و حوزه جغرافیایی جهان اسلام می پردازد و در قسمت دوم؛ الگو و راهکارهایی جهت عبور از این وضعیت و دستیابی به وضعیت مطلوب ارائه می گردد.

امروزه توسعه منابع انساني به يكي از مهمترين عوامل موفقيت سازمانها تبديل شده است. سازمان ها بدون نیروی انسانی، معنا، مفهوم خارجی ندارند. نکته مهم درخصوص منابع انسانی توجه به برنامه‌ریزی صحیح برای بهره وری حداکثری از توان آن است. يكي از اساسي‌ترين و مهم‌ترين چالش‌هاي پيشروي سازمان ها کشف و بکار گیری مديران توانمند برای امروز و سال‌هاي آينده است به گونه‌ای که اینان بتوانند نسبت به تغییرات، تحولات و پيشرفت در حوزه‌هاي مختلف ‏ توان برنامه‌ريزي و اقدام در محيط رقابتي، پويا، مبهم، بي‌ثبات و به شدت متغير آینده در راه تحقق اهداف‌ سازمانی داشته باشند. دکتر رستگار پژوهشگر حوزه منابع انسانی با ارائه پیشنهاداتی به موضوع جانشین پروری و شایسته سالاری در سازمان ها پرداخته است.

گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان با تهیه خلاصه گزارشی از چگونگی روند شکل گیری جنبش جلیقه زرد ها در فرانسه با برشمردن احتمالات پیش روی این جنبش ، آینده آن را پیش بینی می کند و در نتیجه گیری با ارائه شش پیشنهاد ، اقداماتی را در سطح سیاست خارجی ج.ا.ایران با موضوع جلیقه زرد ها بر می شمرد.

مطالعه تاریخی نشان می دهد، تورم بالا و قرار گرفتن ارزش پول ملی در سراشیبی سقوط از مهمترین عوامل حذف صفر یا صفرهایی از اسکناس‌های برخی کشورها بوده است با این وجود اکثر اقتصاددانان بر این عقیده‌اند که حذف صفر از اسکناس به تنهایی هیچ‌گونه تأثیری بر شاخص‌های اقتصادی ندارد و بیشتر اثر روانی بر جامعه می‌گذارد. دکتر امیر حسین طاهری عضو هئیت علمی دانشگاه خوارزمی در این یادداشت کوتاه برای جلوگیری از سقوط ارزش پول و جلو گیری از تورم بالا راه کارهای دیگری بجز حذف صفر از پول را پیشنهاد می کند.