راهبرد ملی

چرایی گسترش دامنه تحریم های آمریکا طی چند ماه گذشته بر علیه نهاد نظامی، رهبریت نظام و وزیر امورخارجه دولت جمهوری اسلامی ایران چگونه ارزیابی می شود؟

بررسی سیاست ها، رفتار و اقدامات هر یک از کشورهای اصلی در گیر در بحران سوریه (روسیه، آمریکا، ایران، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، رژیم غاصب اسرائیل و اکراد سوریه) پس از شکست داعش و سایر گروه های تروریستی در این کشور موضوع سلسه گزارشاتی است که توسط گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان تهیه گردیده. قسمت اول گزارش به ارزیابی چگونگی عملکرد، سیاست و رفتارهای ترکیه رد بحران سوریه اختصاص دارد. در قسمت های بعد به عملکرد اکراد، آمریکا، رژیم غاصب قدس، عربستان، روسیه، و جمهوری اسلامی ایران خواهد پرداخت.

وجود صنعت میکروالکترونیک برای کشور یک ضرورت است و هر چه دیرتر به سمت آن برویم فرصت های بیشتری از دست می‏ رود. صنعت الکترونیک در عصر جدید نه تنها ضرورتی اقتصادی و تجاری، بلکه الزامی امنیتی و نظامی است. گروه فن آوری و فضای مجازی موسسه فرهیختگان با ارائه پیشنهاداتی راه های چگونگی دستیابی به صنعت نیمه هادی و میکروالکترونیک بومی را ارائه داده و معتقد است با توجه به اینکه صنعت نیمه‏ هادی یک صنعت زیرساختی با فن اوری بالا است با استقلال در این صنعت می توان به مرز خود کفایی کامل در سایر زمینه ها هم رسید.

فرهنگ به مثابه قدرت نرم و عامل انسجام اجتماعی عمل می کند. تزلزل در آن موجب بازماندن از اهداف عالیه می شود. لذا تثبیت قدرت فرهنگی و اخلاقی در سطح وسیع ملی بین نخبگان و مردم عادی و البته تزلزل در باورهای نخبگان دشمن و به تبع آن مردم آن جوامع نیز باید یکی از اهداف کشور پیشران تمدن و نظم نوین اسلامی در ساخت درونی قدرت باشد. دکتر محمد علی رنجبر در قسمت پایانی مقاله خود با طرح موضوع تثبیت قدرت فرهنگی و اخلاقی در کشوران پیشران، راهبرد ابتدایی شکل گیری تمدن نوین اسلامی در ابعاد پدافندی و آفندی در این حوزه را اشاره می کند.

انواع مداخله گری های آمریکا در غرب آسیا بعد از جنگ دوم جهانی همیشه مورد توجه تحلیگران مستقل سیاسی بوده است. مداخلات سیاسی و اقتصادی و در دهه های اخیر به صورت نظامی (مستقیم و غیر مستقیم ) چهره واضح از چگونگی اقدامات نظام سلطه و سیاست های خصمانه آمریکا بر علیه دولت و ملت های مستقل نشان داده است. اما نظام سلطه برای مداخله گری حتی به دولت های متحد و همراه خود نیز رحم ننموده است. گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان با تهیه یادداشت دو قسمتی اشاره ایی به روند این مداخلات طی دو دهه اخیر در منطقه و بخصوص سوریه و عراق و افغانستان نموده است.

بعد از اشاره به برخی از ایات الهی در قرآن کریم در خصوص عملیات روانی، اسماعیل ملکیان در قسمت دوم مقاله با نگاهی گذرا به رویدادهای تاریخی در صدر اسلام، چگونگی بهره برداری از عملیان روانی در سیره نبوی (ص) و جنگ های امیرالمونین (ع) در زمان خلافت را توضیح می دهد.

مشکلات نظام بانکی شامل مطالبات معوق، بدهی‌های بالا و رو به رشد بخش دولتی به نظام بانکی، فشار تسهیلات تکلیفی دولت، کمبود سرمایه، ضعف مدیریت منابع و مصارف و مدیریت ریسک و همچنین مشکلات مربوط به ترکیب و کیفیت دارایی‌ها و ناترازی ترازنامه بانک ها از جمله چالش هایی است که در حال حاضر بانک‌های کشور، با آن مواجه هستند که در صورت گسترش تدریجی این مشکلات و همزمانی و درهم‌تنیدگی آنها، مسیر اصلاحات نظام بانکی کشور را بسیار صعب و ناهموار خواهد کرد. دکتر امیر حسین طاهری دبیر بخش اقتصادی سایت راهبرد ملی و عضو هئیت علمی دانشگاه خوارزمی ضمن بررسی مهمترین مشکلات یعنی ناترازی ترازنامه نظام بانکی کشور و علل و پیامدهای آن، پیشنهاداتی جهت اصلاح این روند ارایه می دهند.

صنعت الکترونیک، صنعت پیش رو و تاثیر گذار جهان در همه امور صنعتی، ارتباطاتی، نظامی، اقتصادی و امنیتی محسوب می شود، از سال 1970 میلادی با اختراع آلیاژهای نیمه‏ هادی، دنیا وارد عرصه‏ های جدید مؤلفه‏ های قدرت شده است. این گزارش توسط گروه فن آوری و فضای مجازی موسسه فرهیختگان در دو قسمت تهیه شده است. در قسمت اول به تبیین تکنولوژی صنعت نیمه هادی و بحث‏ های تاریخی، و چگونگی مقابله با انحصار آمریکا در این صنعت و تلاش سایر کشورها از جمله ایران اشاره دارد. در قسمت دوم گزارش، موضوع تجارت جهانی و صنایع ملی و تاثیر صنعت الکترونیک بر حوزه امنیتی و نظامی و توجه به ظرفیت‏ های کشور، ضرورت سرمایه ‏گذاری در این صنعت به عنوان یک صنعت زیرساختی تاثیر‏گذار بر سایر بخش ‏های قدرت ‏آفرین کشور، پرداخته و پیشنهادهایی را ارائه خواهد کرد.

برای تقوت ساخت درونی قدرت باید در حوزه اقتصاد نیز توانمند گردید و توانمندی در این حوزه منوط به توجه به همه ابعاد پدافندی و آفندی آن است در ادامه دکتر محمد علی رنجبر به بخشی از مهمترین راهکار های تقویت بنیه اقتصادی و مالی کشور پیشران در برابر دشمن اشاره دارد.

پس از بیان منظومه فکری دولتمردان آمریکا علیه جمهوری اسلامی، در این قسمت گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان به تشریح عناوین تهدیدات هفت گانه ترامپ علیه جمهوری اسلامی ایران و راه کارهای مقابله ایی با این تهدیدات می پردازد.

عمليات و جنگ رواني كه هدف آن تغییر در بعد روحي و رواني انسان است، بر ابزارهاي رواني، فكري، ذهني و فرهنگي تکیه دارد و به كمك آنها، سعي بر تسليم و همراه سازی انسان ها با خود دارد. اسماعیل ملکیان با تشریح موضوع عملیات روانی منطبق با ایات قرانی و سیره معصومین به نگاه جهان بینی اسلامی در این موضوع پرداخته است .در قسمت اول به اختصار نمونه هایی از آیاتی که اشاره به موضوع عملیات روانی در قران دارد، آمده است و در قسمت دوم به برخی از سیره ائمه معصومین در استفاده از عملیات روانی اشاره دارد. در قسمت سوم به نتیجه گیری می پردازد.

لازمه تقویت قدرت نظامی- امنیتی، تقویت بنینه دفاعی یا پدافندی و تهاجمی یا آفندی است. همانطور که باید روزنه های نفوذ نظامی و امنیتی دشمن شناسایی شود، باید روزنه های نفوذ به قلب دشمن را نیز شناسایی کرده و از حیث ژئوپولیتیکی و ژئواستراتژیکی، برای کشور پیشران، عمق استراتژیک ایجاد کرد. دکتر محمد علی رنجبر در قسمت سوم یادداشت خود به بخشی از مهمترین راهکار های تقویت بنیه دفاعی و امنیتی کشور پیشران در برابر دشمن اشاره دارد.

سیاست اقدام پنهان آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در حوزه های اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و .... بدلیل عدم کارآئی سیاست های آشکار علیه ایران جزو گزینه اصلی دولت ترامپ است. برای تبیین و کالبد شکافی این سیاست ضروری است از منظومه فکری دولتمردان آمریکا از جمله ترامپ نسبت به ایران شناخت درست و کاملی را بدست آوریم. گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان با محور قرار دادن این موضوع طی دو یادداشت اقدامات احتمالی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و اقدامات متقابلی ایران را بر می شمرد. قسمت اول به بیان انواع تهدیدات و اقدام آمریکا در حوزه ای مختلف اختصاص دارد.

این گزارش در دو قسمت به موضوع برگزیت یا خروج بریتانیا (انگلیس) از اتحادیه اروپا اختصاص دارد. در قسمت اول گزارش چرایی عضویت و خروج بریتانیا در اتحادیه اروپا اختصاص داشت. در قسمت دوم این گزارش موضوعاتی همچون سناريوی های محتمل برای برگزیت، تأثیر خروج انگلیس بر اتحادیه اروپا، روند مذاکرات، موانع برگزیت، اختلافات داخلی، اختلافات خارجی ( انگلیس واتحادیه)، بازتاب رد برگزیت در پارلمان انگلیس و ..... مطرح خواهد شد.

حضور و مدیریت منطقه کلیدی غرب آسیا همواره از اهداف اصلی استکبار جهانی بوده است. آمریکا با بهره گیری از ظرفیت های مالی و سیاسی کشور‌های وابسته در قالب پروژه سیاسی، امنیتی، روانی و اقتصادی به سیاست خارجی خود در قبال معامله قرن تلاش دارد روند موفقیت‌آمیز جبهه مقاومت را متوقف نماید و نقشه سیاسی مورد نظر خود را در منطقه حاکم و سطوح معامله قرن را در هاله‌ای از ابهام نگهدارد. گروه سیاست خارجی موسسه مطالعاتی فرهیختگان طی مقاله ایی به موضوع چگونگی مدیریت منطقه توسط آمریکا تحت پوشش معامله قرن پرداخته و پیشنهاداتی برای تاثیر گذاری بر روند معامله قرن و مدیریت آمریکا در منطقه ارائه داده است.

راهبرد ابتدایی روشی برای تحقق تمدن نوین اسلامی، ساخت درونی قدرت، آنهم در تمامی عرصه ها در سطح کشور پیشران تمدن نوین اسلامی یعنی ایران است. دکتر محمد علی رنجبر استاد دانشگاه در قسمت دوم یادداشت به راهبرد ابتدایی و راهکارهای تحقق تمدن نوین اسلامی پرداخته و پس از بیان چیستی راهبرد ابتدایی راهکارهای دست یابی به ساخت درونی قدرت بر اساس سنجه های اولویتی در مقام تزاحم تکالیف را تشریح می نماید.

نفوذ و ناتوی فرهنگی دشمن نیازمند بهره‌مندی و تحلیل دقیق از فضای فرهنگی و افکار و اندیشه‌های رهبری و مسئولان جامعه و استفاده ناروا از آن برای تغییر فرهنگ است. آقای اسماعیل ملکیان محقق گرامی در قسمت دوم یادداشت به موضوع نفوذ فرهنگی از منظر قرآن و روایات معصومین علیه اسلام پرداخته است. در قسمت های بعدی محقق به موضوع نفوذ در اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی و نظامی نگاه خواهد کرد.

بازار متشکل ارزی با مشارکت بانک‌ها و صرافی‌های مجاز و تحت نظارت و بازارگردانی بانک مرکزی با تمرکز بر معاملات نقدی راه‌اندازی و صادرکنندگان هم می‌توانند در چارچوب مقررات اعلامی، بخشی از ارز صادراتی خود را در این بازار عرضه کنند ... ساماندهی و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارا از جمله اهداف تشکیل این بازار است. با ایجاد این بازار، قیمتی در معاملات توافقی کشف می‌شود که عمیق‌تر و با اعتبارتر از نرخ‌های صرافی، سنا، بانکی، غیررسمی و … است و احتمالا جایگزین همه آنها خواهد شد. دکتر امیر حسین طاهری دبیر گروه اقتصاد سایت راهبرد ملی و عضو هئیت علمی دانشگاه خوارزمی در این نوشتار ضمن بررسی بازار متشکل ارزی و آثار تشکیل این بازار الزامات اجرایی لازم جهت تحقق آن را مورد بحث قرار خواهد داد.

گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان در گزارش دو قسمتی به چرایی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا پرداخته است. قسمت اول به تاریخچه عضویت انگلیس دراتحادیه اروپا، اعضای خاص در اتحادیه، چرائی آغاز برگزیت، معنا و مفهوم برگزیت و زمان مطرح شدن برگزیت در بریتانیا اختصاص داشته و سپس هشت دلیل بر انتخاب برگزیت از سوی مردم بریتانیا اشاره دارد. در قسمت دوم این گزارش موضوعاتی همچون سناريوی های محتمل برای برگزیت، تأثیر خروج انگلیس بر اتحادیه اروپا، روند مذاکرات، موانع برگزیت، اختلافات داخلی، اختلافات خارجی ( انگلیس واتحادیه)، بازتاب رد برگزیت در پارلمان انگلیس و ..... مطرح خواهد شد.

طرح اصلاح نظام پولی کشور با هدف حذف چهار صفر و تغییر واحد پول کشور از ریال به تومان بدون داشتن برنامه برای رشد و توسعه اقتصادی مستمر و انجام اصلاحات اقتصادی فراگیر و جامع کارساز نبوده و راهکاری مناسب برای بهبود وضع اقتصادی قلمداد نمی گردد. قرار گرفتن روند حرکتی اقتصاد کشور در مسیر تورم کاهنده لازمه هرگونه اقدامی در زمینه حذف صفر از پول ملی است. چرا که عدم مهار تورم کاهش سریع ارزش پول را به دنبال داشته و نتیجتاًً اضافه کردن مجدد صفر در مقابل اسکناس ها اجتناب ناپذیر خواهد بود. دکتر امیرحسین طاهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی شرایط لازم برای انجام این عمل، مزایا و معایب و نتایج آن را مورد بررسی قرار داده و راهکارهایی به منظور اجرای بهینه این طرح ارائه داده است.

امروزه در کنار دارایی‌‌های فیزیکی، کارکنان حرفه‌‌ای و فنآوری‌‌های نوین و روزآمد در سازمان ها در جهت بالا بردن تولیدات ملی بایستی به موضوع مدیریت سرمایه فکری به عنوان نوع جدیدی از دارایی های سازمانی برای تقویت تولیدات ملی توجه نمود دکتر سعید پور علی استاد دانشگاه در یادداشت کوتاهی به چگونگی هنر مدیریت و سنجش سرمایه‌‌ی فکری، در سازمان ها جهت بهبود اعتماد و اطمینان مشتریان می پردازد.

در قسمت اول آقای خاجی سفیر سابق ایران طی سخنانی در گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان به شاخص ها و اهدافی که چین طی چهل سال گذشته مورد توجه قرار داده تا بتواند به مراحلی از توسعه یافتگی دست یابد را بیان کردند و در ادامه به موضوع مناسبات ارتباطات جمهوری اسلامی ایران و چین به لحاظ اقتصادی و سیاسی پرداخته و چالش ها و مشکلاتی که می تواند بر روابط جمهوری اسلامی ایران با جمهوری چین تاثیر بگذارد اشاره کرده اند.

رسیدن به یک تمدن نوین اسلامی نیازمند نقشه راه است. ترسیم صحیح این نقشه مسلمانان را از آرمانزدگی و واقعگرایی متوهمانه بدور خواهد کرد. دکتر محمد علی رنجبر استاد دانشگاه در سلسله یادداشت هایی با پیشفرض قرار دادن طرح گام به گام راهبردی مقام معظم رهبری (دام ظله العالی) به این سئوال کلیدی پاسخ خواهد داد که راهبرد ابتدایی و راهکارهای عملیاتی برای تحقق تمدن نوین اسلامی چیستند؟ در قسمت اول به موضوع چیستی تمدن اسلامی پرداخته شده است. در قسمت های بعدی چیستی راهبرد ابتدایی و سپس راهکارهای دستیابی به راهبرد ابتدایی در قدرت نظامی و امنیتی، اقتصادی و فرهنگی ارائه می گردد

در فروردین سال 98 کشور استان های شمالی و غربی و جنوب و حتی شرقی کشور با موضوع سیل مواجهه گردید. محقق گرامی علی اکبر فامیل کریمی در این یادداشت به بخشی از راهبردهای لازم جهت پیشگیری از تبدیل یک موهبت آسمانی به بلایای طبیعی پرداخته و برای رسیدگی به چرائی سیل های اخیر در کشور معتقد است ضمن پاسخگو بودن مسببان خطای انسانی، باید توجه و دید دقیق و موشکافانه به اکوسیستم مناطق سیل‌زده افکند و سپس توپوگرافی منطقه را تعریف و مدنظر قرارداد تا عوامل به هم‌ خوردن اکوسیستم و توپوگرافی مناطقی مشخص گردد و در انتها برای پیشگیری از تکرار آن هشت پیشنهاد ارائه داده است.

نفوذ در حکومت های اسلامی و انواع آن به عنوان یکی از دغدغه های مهم محققان علوم انسانی همیشه مورد توجه قرار گرفته است. آقای اسماعیل ملکیان محقق گرامی در سلسله یادداشت هایی به موضوع نفوذ و انواع آن و همچنین مقابله با آن از منظر قران و حدیث می پردازد. قسمت اول این یادداشت ها به موضوع نفوذ اعتقادی اختصاص دارد. در قسمت های بعدی محقق به موضوع نفوذ در حوزه های فرهنگی، اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی و نظامی نگاه خواهد کرد.

مقایسه وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با نظام گذشته بدون لحاظ کردن هزینه ها و درآمدهای اقتصادی ایران در دو دوره قبل و بعد از انقلاب، نمی تواند منطقی و واقع بینانه باشد. از آنجا که بعد از انقلاب شاهد تغییر در شاخص های توسعه یافتگی در بسیاری از زمینه ها و ابعاد هستیم دکتر امیرحسین طاهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در این یادداشت ضمن مقایسه ایران قبل و بعد از انقلاب، به دلایل بروز برخی نارضایتی های مردمی پرداخته و به راه کاهای برون رفت از مشکلات اقتصادی اشاره می کنند.

به زعم آمریکا دستیابی ایران به فن‌آوری موشکی به عنوان همزاد فن‌آوری هسته‌ای و فضایی این امکان را به ایران خواهد داد تا موازنه قدرت در منطقه بدون کنترل و نظارت آمریکا تغییر یابد. در حالیکه سامانه دفاعی و توان نیروی هوایی ایران، بهترین گزینه دفاعی در برابر متجاوزان به حساب می‌آیند. در قسمت دوم گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان به راهبرد آمریکا در قبال برنامه موشکی ایران پرداخته و به چگونگی و چرایی رویکرد ایران برای تقویت بنیه دفاعی کشور اشاره دارند.

جمهوری اسلامی ایران چشم انداز خود را در سطح کارآمدی ساختاری، فراتر از سطح ملی و در سطح الهام بخشی دیده است. دکتر حسین عصاریان از اساتید دانشکده امنیت ملی با طرح چهار حوزه توسعه توانمندی و حرکت خلاق و مبتکرانه در دولت ها، برای بهره برداری مناسب از کارآمدی نظام پیشنهاداتی ارائه می دهند.

شاخصها و اهدافی که چین طی چهل سال گذشته مورد توجه قرار داده تا بتواند به مراحلی از توسعه یافتگی دست یابد بخشی از سخنان آقای خاجی سفیر سابق ایران در چین است که در گروه سیاست خارجی موسسه فرهیختگان ایراد گردیده. در قسمت اول به شاخص هایی چون مبارزه با فقر، ذخایر ارزی و تجارت خارجی در چین اختصاص دارد و به اهداف و مسائل مهمی که در اولویت های چهل ساله چین از جمله احیا جاده ابریشم، وارد انرژی، حضور آمریکا در خاورمیانه، بحران خاور میانه، دگردیسی سیاسی در درون انقلاب چین و... بوده، توجه شده است.

محقق محترم جناب اقای زارعی عواملی چون احزاب و نهاد های سیاسی را عوامل مهم برای رسیدن به شایسته سالاری دانسته و هرگاه دولت چابک و کارآمد باشد آن را دولت قوی می داند، ایشان در سخنان خود در هم اندیشی سایت راهبرد ملی بحث اعتماد را مهمترین مصداق سرمایه ی اجتماعی دانستند و هشت مورد از عوامل اثر گذار بر ساختار اجتماعی را برشمردند.